Milieubewust inkopen toegelicht
Milieubewust inkopen omvat het tegengaan van milieuverontreiniging (stikstofuitstoot), luchtverontreiniging en gebruik van schadelijke stoffen en pesticiden. Dit mede ter bescherming van de biodiversiteit. Maar ook het tegengaan van voedselverspilling en het verminderen van watergebruik en energiegebruik vallen hieronder.
U draagt bij aan een beter milieu door producten in te kopen die een lage milieuimpact hebben of die een positieve bijdrage leveren aan bijvoorbeeld biodiversiteit. In de milieucriteria vindt u per productgroep concrete criteria en suggesties om een milieuvriendelijkere keuze te maken.
Milieuvriendelijke materialen en grondstoffen
U kunt als inkoper kiezen voor materialen en grondstoffen die zonder milieuschadelijke stoffen geproduceerd zijn. In de milieucriteria vindt u al ideeën om goed met materialen en grondstoffen om te gaan.
Zuinig op water en bodem
Als inkoper kunt u uw best doen om een negatieve milieu-impact op water, bodem en lucht zoveel mogelijk beperken. In de GWW (grond-, weg- en waterbouw), de bouw en de groenvoorziening is de relatie met water en bodem vaak heel direct. Bij het aanbesteden van wegen wilt u bijvoorbeeld de emissies van schadelijke stoffen naar water, bodem en lucht minimaliseren en de grondwaterstand zo weinig mogelijk beïnvloeden. Maar het kan ook zijn dat u producten wilt inkopen met een beperkte 'water voetprint' of producten met een positieve impact op de bodemkwaliteit.
Aandacht voor de leefomgeving
Het kan voorkomen dat u producten of werken moet inkopen die een (tijdelijk) effect hebben op de kwaliteit van leven van de mensen in de nabije leefomgeving. Denk bijvoorbeeld aan geluidoverlast, trillingen, stank- en luchtvervuiling, maar ook aan zaken als zwerfvuil, onkruid, graffiti enzovoort. In de milieucriteriadocumenten vindt u meer informatie over het zoveel mogelijk voorkomen van hinder in de leefomgeving. Tijdige en goede communicatie met omwonenden en belanghebbenden is vaak ook cruciaal.
Natuurinclusief inkopen
U kunt als inkoper bijdragen aan een positieve impact op de natuur en biodiversiteit door op zoek te gaan naar oplossingen die meerdere belangen tegelijk dienen. Zo wordt in sommige gemeenten groene LED straatverlichting gebruikt die een minder verstorende werking heeft op flora en fauna of worden er groene daken aangelegd.
Biodiversiteit
Milieubewust inkopen vraagt ook om aandacht voor verbetering (of herstel) van de biodiversiteit. Dit betreft zowel biodiversiteit in Nederland als in de rest van de wereld.
Deltaplan Biodiversiteitsherstel
Het Deltaplan Biodiversiteitsherstel richt zich op de biodiversiteit van Nederland. Het heeft drie werkroutes gedefinieerd, waarvan er twee een direct verband hebben met inkoop door de overheid, de werkroute natuur en de werkroute openbare ruimte
Milieueffectrapportage
De overheid is de belangrijkste beheerder van de openbare ruimte en de natuur en besteedt een groot deel van haar inkoopbudget hieraan. Een reeds lang bestand instrument bij (grote) projecten in de natuur en de openbare ruimte is de milieueffectrapportage. Milieueffectrapporten gaat in op geluid en trillingen, lucht, geur, externe veiligheid, bodem, water, natuur, verkeer, cultuur, landschap, archeologie, gezondheid, klimaatadaptatie en circulariteit.
De meeste van deze onderwerpen kunnen bij de publieke inkoop meegewogen worden met als doel het herstel van de biodiversiteit. Goed bodem- en waterbeheer zijn het fundament onder de verbetering van biodiversiteit.
Producten uit het buitenland
Ook bij de aanschaf van producten (leveringen) speelt biodiversiteit een rol. De meeste producten komen uit het buitenland. Het belangrijkste aandachtspunt bij aanschaf van die producten is dat de productie ervan niet leidt tot ontbossing, zodat daarmee de bodemgesteldheid en waterhuishouding ook niet negatief wordt beïnvloed. Bekende voorbeelden zijn producten met palmolie of soja van plantages, die leiden door ontbossing in het land van herkomst zijn ontstaan. Bekende voorbeelden zijn producten met palmolie of soja afkomstig van plantages, die gecreëerd zijn door ontbossing. Het directe gevolg is schade aan de biodiversiteit in het land van herkomst.
MVI-criteria ter stimulering van de biodiversiteit (en ecologie)
In de MVI-criteria tool zijn diverse criteria te vinden, die gericht zijn op biodiversiteit. De meest kansrijke productgroepen, waar veel impact kan worden gemaakt zijn onderdeel van natuurbeheer en beheer van de openbare ruimte, twee van de werkroutes uit het Deltaplan Biodiversiteitsherstel:
Ook voor de volgende productgroepen zijn criteria ontwikkeld, die gericht zijn op verbetering (of herstel) van de biodiversiteit. Ze zijn absoluut nuttig om toe te passen. Maar de potentiële impact op de Nederlandse biodiversiteit is beperkter dan in de groenvoorziening of bij de aanleg van wegen.