Over duurzame energie en eigen opwekking

Op deze pagina:
Klimaatakkoord en regionale strategieën
Wat is duurzame energie?
Duurzame energie inkopen
Duurzame energie opwekken
Integratie van inkoop en opwek
Energie besparen
De energiemarkt

Klimaatakkoord en regionale strategieën

In 2019 publiceerde het kabinet het Klimaatakkoord: de Nederlandse uitwerking van de internationale klimaatafspraken van Parijs (2015). Het doel is de CO2-uitstoot sterk verminderen: in 2030 met de helft ten opzichte van 1990. Dit is nodig om de temperatuur op aarde niet verder te laten stijgen dan anderhalve graad. Bij deze temperatuurstijging lijken de gevolgen van klimaatverandering nog beheersbaar. Om de doelstelling te halen heeft de overheid samen met bedrijven en organisaties maatregelen afgesproken.

Regionale Energie Strategieën

Eén van de afspraken in het Klimaatakkoord is dat 30 energieregio’s in Nederland onderzoeken waar en hoe het best duurzame elektriciteit op land (wind en zon) opgewekt kan worden. Maar ook welke warmtebronnen te gebruiken zijn zodat wijken en gebouwen van het aardgas af kunnen. Waar is ruimte en hoeveel? Zijn de plekken maatschappelijk gezien acceptabel en financieel haalbaar?

In een Regionale Energie Strategie (RES) beschrijft elke energieregio zijn eigen keuzes. Een effectieve samenwerking tussen markt en overheid is essentieel om tot realisatie van de regionale plannen te komen. 

De 'Factsheet Samenwerking markt & overheid in de RES' biedt inzicht in rollen, fases en manieren van samenwerking. 

Wat is duurzame energie?

Nederlandse duurzame elektriciteit wordt opgewerkt door een aantal energiebronnen: windturbines, zonnepanelen en biomassacentrales. Groen gas wordt met name geproduceerd door het vergisten van biomassa. Duurzame energie wordt in de meeste gevallen niet direct geleverd aan een afnemer, maar wordt opgenomen in het openbare net. Alle afnemers krijgen vervolgens energie geleverd uit dit openbare net. Om toch zekerheid te hebben dat de ingekochte energie duurzaam is, is het systeem van Garanties van Oorsprong (GvO’s) ontwikkeld.

Duurzame energie inkopen

Energie wordt door de overheid vaak ingekocht voor de energievoorziening van vastgoed. Het inkopen van energie kan betrekking hebben op verschillende producten. Denk hierbij niet alleen aan elektriciteit, gas en warmte/koude levering (levering), maar ook aan energie gerelateerde diensten zoals aansluitbeheer, monitoring en factuurcontrole (diensten). Wilt u duurzame energie inkopen dan zult naast energie ook Garanties van Oorsprong of Vrijwillige Emissie Rechten moeten inkopen.

Wanneer is ingekochte energie duurzaam?

Wilt u duurzame energie inkopen dan zult u 2 producten moeten kopen:

• de energie
• de Garanties van Oorsprong (GvO’s) of Vrijwillige Emissie Rechten (VER’s)

De Garanties van Oorsprong en Vrijwillige Emissie Rechten tonen aan dat de ingekochte energie duurzaam is. Deze 2 producten kunnen gezamenlijk of gescheiden worden ingekocht. Pas wanneer ze beide gekocht zijn, is sprake van duurzame energie.

Certificaten:
Garanties van Oorsprong (GvO) en Vrijwillige Emissie Rechten (VER)

Een Garanties van Oorsprong (GvO) is een certificaat dat de afkomst van de geproduceerde energie aantoont. Eén GvO vertegenwoordigt één MWh aan duurzaam opgewekte elektriciteit of een equivalent aan gas en toont zo aan dat de bron van de ingekochte energie duurzaam is. 

Vrijwillige Emissie Rechten (VER) zijn CO2-compensatie certificaten. Deze certificaten worden afgegeven voor de reductie van CO2-uitstoot en niet bij de productie van duurzame energie. Eén CO2-credit staat voor de reductie van 1 ton CO2 in de atmosfeer.

Koppeling certificaat en bron

Er hoeft geen directe koppeling te bestaan tussen de bron van de verbruikte energie en de Garanties van Oorsprong (GvO) of Vrijwillige Emissie Rechten (VER). Zelfs niet als u beide bij dezelfde energieleverancier inkoopt.

Is een directe koppeling wenselijk dan kunt u een Power Purchase Agreement (PPA) of Gas Purchase Agreement (GPA) afsluiten voor duurzame energie. In deze gevallen neemt u direct van de producent de energie en de GvO of VER af. Het afsluiten van PPA’s of GPA’s is een recente ontwikkeling. De ervaring zit met name bij multinationals.

Prijzen duurzaamheidscertificaten

Duurzaamheidscertificaten als GvO’s en VER’s zijn vrij verhandelbaar en zijn vaak gescheiden van de energie zelf. De markt voor deze certificaten kent daarmee een ander prijsmechanisme dan die voor energie. Prijzen van duurzaamheidscertificaten schommelen sterk door bewegingen in vraag en aanbod per type en locatie van de energiebron.

Hoe komt de leveringsprijs tot stand?

De leveringsprijs voor duurzame elektriciteit en gas bestaat uit:

• handelsprijs
• leveranciersopslag
• duurzaamheidsopslag

De opslagen worden bij gunning vastgesteld. De handelsprijs van elektriciteit of gas wordt na gunning periodiek vastgeklikt. Dit vastklikken bepaalt uiteindelijk voor het grootste deel de leveringsprijs.

Duurzame energie opwekken

Eigen opwekking is:

• het realiseren van duurzame opwektechnieken op eigen gebouwen of grond.
• een aandeel hebben in de opwekinstallatie op gebouwen of grond van een andere partij.

Vormen om duurzame energie op te wekken:

• wind- en zonne-energie
• geothermie (warmte uit diepe aardlagen)
• WKO (opslag van warmte/koude in de bodem)
• warmtepompen (warmte uit de lucht of bodem)
• aquathermie (warmte uit open water of riolering)
• vergisting van biomassa

Ook met eigen opwekking van duurzame energie kunt u uw CO2-uitstoot verminderen. 

Elektriciteit: Integratie van inkoop en opwek

Elektriciteit duurzaam inkopen is inmiddels een gevestigde norm. Een nieuw gegeven is het ontstaan van overschotten: meer opgewekte elektriciteit dan een gebruiker op dat moment zelf kan benutten. Wat als het elektriciteitsoverschot van de één benut kan worden door de ander? Er schuilt al snel een goede business case in het onderling uitwisselen van stroom. Dat dient meerdere doelen tegelijk: kostenbesparing, CO2-reductie en het stimuleren van maatschappelijk initiatief. In de  handreiking zijn 4 modellen opgenomen, die de ontwikkeling van inkoper naar handelspartner faciliteren.

Handreiking Elektriciteit: Integratie van inkoop en opwek 

Energie besparen

Alles wat u niet verbruikt hoeft u ook niet in te kopen! Minder energie verbruiken en daarmee minder energie inkopen vermindert de CO2-uitstoot en maakt Nederland minder afhankelijk van gas uit Rusland.

De Rijksoverheid stimuleert energiebesparing om de uitstoot van CO2 terug te brengen. Er zijn energie-intensieve werken, leveringen en diensten die veelvuldig door overheden worden ingekocht, denk aan datacentra, gemalen, kantoorgebouwen en openbare verlichting. In het thema MVI vind je voor 6 productclusters (en daarbij behorende productgroepen) praktische informatie voor het verduurzamen van uw inkoop.

De energiemarkt

De energiemarkt is een interne markt, waarin het vrije verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal in de Europese Unie (EU) is gewaarborgd. Europese regels bepalen hoe nationale markten zijn gekoppeld, en wat eerlijke handel is. Het integreren van de Europese energiemarkt gebeurt onder andere door het harmoniseren van regels en het opstellen van (Europese) richtsnoeren. In Nederland is de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de aangewezen toezichthouder op de energiesector.

Van fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen

Vroeger werd het overgrote deel van de Nederlandse energie met aardgas en steenkool opgewekt. Er was geen keuze omdat netbeheerder en leverancier één partij waren. Na de liberalisering in 2004 ontstond een competitieve markt en steeg het aantal leveranciers van 6 naar meer dan 30. De markt was gericht op het aanbieden van scherpe prijs.

De afgelopen jaren is de levering van duurzame energie echter steeds belangrijker geworden. De ambitie is dit in 2030 te laten groeien naar 70 procent. Ook zijn consumenten, bedrijven en overheden steeds vaker zelf energie gaan opwekken. Benieuwd hoeveel energie Nederland op dit moment opwekt? Bekijk het op energieopwek.nl