Circulair gebouw

Grondstoffen worden schaarser en raken op den duur uitgeput. Het is daarom van belang om bij het circulair bouwen van gebouwen te letten op: minimaliseren van grondstoffen, herbruikbare producten en materialen en het verlengen van de levensduur van producten en materialen.

Circulariteit kan het beste meegenomen worden in de initiatieffase van een gebouw en doorvertaald naar de aanbesteding van het ontwerpteam. In een circulair ontwerp is rekening gehouden met verlengde levensduur van het gebouw, de mogelijke herinzet van bouwmaterialen, de milieubelasting van nieuwe materialen en toekomstig (her-)gebruik van het gebouw en de gebruikte materialen.

Biobased bouwmaterialen

Ontwerpen met biobased bouwmaterialen is voor veel circulaire uitdagingen een oplossing. In biobased bouwmaterialen wordt namelijk CO2 opgeslagen. Ook zijn deze bouwmaterialen regeneratief, ze groeien terug.

Wie levert welke circulaire oplossing?

Denk voorafgaand aan de aanbesteding na over wie welke circulaire oplossing bedenkt. De ontwerpers of juist de bouwer.

Ontwerpteam: Afhankelijk van de gekozen Bouworganisatievorm levert het ontwerpteam een circulair schetsontwerp, voorlopig ontwerp, definitief ontwerp of bestek op. Dat ontwerp vormt de basis voor de aanbesteding van de bouwer.
Bouwer: Kiest u voor een minder uitgedacht ontwerp dan kan de bouwer vanuit zijn expertise circulaire oplossingen inbrengen.

Aandachtspunten in de aanbesteding

Samenwerking met de markt is essentieel, de markt weet wat er speelt en wat er mogelijk is. Bepaal de ambities vooraf en neem dit mee in uw inkoopstrategie. Bouw voldoende tijd in voor (het voorbereiden van) de aanbesteding om te voorkomen dat ambities onder (tijds)druk moeten worden afgezwakt. Ook in de sloopfase kost waardebehoud door demontage meer tijd dan een klap met de sloopkogel. Stem bij hergebruik uit sloop de planning goed af, zodat materialen in (het ontwerp van) een nieuw gebouw daadwerkelijk toegepast kunnen worden.

Een heldere definitie van circulariteit helpt om onduidelijkheden in de aanbesteding en tijdens de uitvoering te voorkomen. Voor het meetbaar maken van circulariteit in aanbestedingen kunt u o.a.:

een ambitieuze MPG-score belonen (MilieuPrestatie Gebouwen)
gebruikmaken van Het Nieuwe Normaal
een materialen- of grondstoffen paspoort eisen

Een circulair gebouwontwerp en het bouwproces van een circulair gebouw is in de aanbesteding goed te combineren met andere duurzaamheidsambities, zoals een emissieloze bouwplaats, klimaatadaptatiemaatregelen en energieproductie.

Inspiratielijst ontwerp en bouwmaterialen

Verminderen van nieuw materiaalverbruik in de realisatie- of de gebruiksfase (bv. door het hergebruik van materiaal uit materialenbanken / donorgebouwen / oogstkaarten en gebruik van robuuste materialen),

Industriële modulaire prefab bouwconcepten waardoor materiaalverlies op de bouwplaats wordt voorkomen,

Gemakkelijk te repareren, te vervangen of te onderhouden materialen (bv. door industrieel of modulair te bouwen, een standaard-maatvoering of toegankelijke verbindingen),

Aanpasbare of multifunctionele ruimten (bv. door flexibele tussenwanden of ruimte tussen pilaren),

Demontabele / losmaakbare onderdelen (bv. droge verbindingen),

Hergebruik van producten en materialen (bv. deuren, sanitair, raamkozijnen, betongranulaat of wanden van geperst resthout),

Toekomstig hergebruik van materialen of producten (bv. klikbaar gevelpaneel, demontabel skelet of biobased gevelelementen en vloeren).

Doelmatig gebruik van afvalmateriaal van de bouwplaats (bv. circulair hergebruik geveldoek).