Ketenverantwoordelijkheid (ISV) duurzame textiel

Veel van de ingekochte veiligheids- of bedrijfskleding heeft zijn oorsprong in ontwikkelingslanden. De ISV vereisen dat leveranciers actie ondernemen om risico's voor de arbeidsnormen, mensenrechten en milieuvervuiling in internationale keten te voorkomen of te verkleinen. Het toepassen van de ISV in een aanbesteding draagt daarmee bij aan het uitbannen van zulke misstanden in de inkoopketen. Leveranciers kunnen aan ISV voldoen door due dilligence (gepaste zorgvuldigheid) uit te voeren. 

Toepassen ISV in uw aanbesteding

Het toepassen van ISV kan op verschillende manieren.

Inkoopbeleid Rijk

In het inkoopbeleid van de Rijksoverheid is het verplicht ISV toe te passen bij Europese aanbestedingen voor leveringen, diensten en werken die binnen 1 van de 8 risicocategorieën valt. Bedrijfskleding is 1 van die 8 risicocategorieën. ISV wordt hierbij toegepast als bijzondere uitvoeringsvoorwaarden in het contract door het uitvragen van due diligence conform de OESO richtlijnen. Ook decentrale overheden kunnen deze lijn toepassen. Het opnemen van ISV als bijzondere uitvoeringsvoorwaarden is echter een minimum en er kan ruimte zijn om ISV ook in de selectie en gunningscriteria op te nemen. Hiermee worden koplopers beloond.

MVO Risicochecker

Zorg voor altijd voor een eigen beeld van de keten en de belangrijkste risico's. Raadpleeg daartoe bijvoorbeeld het IMVO Convenant Duurzame kleding en textiel of de MVO Risicochecker. De MVO risicochecker laat zien welke risico's in welke sectoren spelen. U brengt met de tool de MVO-risico’s van een aanbesteding eenvoudig in kaart. Ga daarnaast vooraf in gesprek met de markt.

Selectiecriteria ISV

• Deelname aan bijvoorbeeld sector- en multi-stakeholderinitiatieven waar samengewerkt wordt aan verbeteringen in de keten, zoals keurmerken en (lopende) IMVO-convenanten. Dit geeft een indicatie dat due diligence gedegen wordt uitgevoerd en dat krachten kunnen worden gebundeld om meer impact te hebben in de keten.
• U kunt de wijze waarop bedrijven die due diligence in hun bedrijfsvoering hebben doorgevoerd belonen in selectiecriteria.

Gunningscriteria ISV

Vraag een eerste risicoanalyse en/of een plan van aanpak due diligence als gunningscriterium. In dit plan kunt u leveranciers vragen hun visie op het gebied van ketenverantwoordelijkheid toe te lichten. Daarnaast dient aangetoond te worden wat er gedaan wordt om de productieketen positief te beïnvloeden en hoe ze de in kaart gebrachte risico’s gaan verkleinen. Omdat het opstellen van een plan van aanpak een grote inspanning vraagt van leveranciers is dit vooral gangbaar bij de grotere inkooptrajecten. Bij kleine projecten kan het disproportioneel zijn. Zorg tevens voor voldoende gewicht aan het subgunningscriterium.

Contractvoorwaarde

• Maak gebruik van de standaardteksten die als bijlagen zijn opgenomen in de handreiking voor inkopers en verwijs naar de handreiking due diligence voor bedrijven. Hierbij gaat het om het uitvoeren van due diligence (onder andere risicoanalyse, verbetermaatregelen).

Het zwaartepunt ligt met name in het contractmanagement. Besteed aandacht aan de ISV in een startgesprek. In het geval van een contractvoorwaarde wordt het due diligence-proces beoordeeld gedurende de uitvoering van de opdracht.

Uitgebreide informatie over het toepassen van ISV in uw aanbesteding vindt u in het PIANOo dossier Ketenverantwoordelijkheid en in de MVI-criteriatool.

Ketentransparantie

Kledingketens zijn vaak niet transparant, waardoor niet duidelijk is onder welke omstandigheden kleding is gemaakt. De kledingketen is niet ingesteld op ketensamenwerking. Er zijn verschillende ketenpartijen, die vaak los van elkaar opereren. Desondanks kunt u inzichtelijk proberen te maken waar kleding vandaan komt. Vraag bij een aanbesteding de leverancier naar de herkomst van de materialen en het aantal verschillende fases waar het product door is gegaan. Het stellen van deze vraag creëert ketentransparantie en ontstaat er meer samenwerking rondom het realiseren van duurzaamheidsambities.

IMVO Convenant duurzame Duurzame kleding en textiel

Een brede coalitie van brancheorganisaties, vakbonden, maatschappelijke organisaties en de Rijksoverheid heeft in 2016 het IMVO Convenant duurzame Duurzame kleding en textiel ondertekend voor internationaal verantwoord ondernemen in de kleding- en textielsector. In dit convenant werkten de partijen samen aan concrete verbetering en verduurzaming van de internationale productieketens in de textiel. Het convenant liep tot 31 december 2021, maar biedt veel informatie over ISV (ketenverantwoordelijkheid). Binnen het convenant is veel ervaring opgedaan met het implementeren van de OESO-richtlijnen op het gebied van due diligence. Transparantie staat hierbij centraal. Daarom is een van de eerste stappen geweest dat bedrijven hun productielocaties doorgeven. In januari 2022 is een eindevaluatie van het convenant opgesteld.