Marktbeschrijving uitzendbranche

Uitzendconstructie

Bij een uitzendconstructie is een flexibele arbeidskracht een natuurlijk persoon die een arbeidsovereenkomst heeft met een uitzendonderneming. Tegelijkertijd staat deze persoon onder leiding en toezicht van een inlenende opdrachtgever waar de werkzaamheden worden uitgevoerd.

Driehoeksverhouding

Een uitzendovereenkomst kenmerkt zich door de driehoeksverhouding tussen de uitzendkracht, uitzendonderneming en opdrachtgever. De uitzendonderneming sluit een arbeidsovereenkomst met de uitzendkracht. Deze uitzendkracht wordt ter beschikking gesteld aan de opdrachtgever (aanbestedende dienst) van de uitzendondernemer.

De aanbestedende dienst:

• sluit alleen een overeenkomst met de uitzendondernemer.
• gaat geen arbeidsovereenkomst aan met de uitzendkracht en de opdrachtgever.
• verzorgt de dagelijkse aansturing van de uitzendkracht in haar werkzaamheden.

Deze driehoeksverhouding is nader beschreven in artikel 7:690 van het Burgerlijk Wetboek (BW). 

Uitzendondernemingen (uitzendbureau)

Een uitzendonderneming beschikt over een bestand van werkzoekenden en is gespecialiseerd in het beoordelen en kwalificeren van deze werkzoekenden. Uitzendondernemingen kunnen snel de vraag van de aanbestedende dienst analyseren en daarop inspelen. De uitzendonderneming stelt daarbij mede de vacaturetekst op. De meerwaarde van uitzendondernemingen zit in:

• hun bestand van werkzoekenden,
• de manier waarop de harde en zachte kwalificaties van de kandidaat zijn vastgelegd,
• de specialisatie in selectie.

Naast het ter beschikking stellen van arbeid spelen uitzendondernemingen ook vaak een rol bij arbeidsbemiddeling, zoals werving en selectie. Hun hoofdtaak is dan het matchen van werkzoekenden met werkgevers.

Andere vormen ter beschikking stellen arbeid

Er zijn ook andere vormen van het ter beschikking stellen van arbeid. Voorbeelden hiervan zijn uitleenbureaus, banenpools en payrolling. De gemeenschappelijke factor van de ondernemingen in deze voorbeelden is:

• Ondernemingen stellen arbeid ter beschikking.
• Ondernemingen hebben een winstoogmerk.

Werknemers werken onder leiding en toezicht van de inlener.

Hiernaast is een kenmerk van payrolling dat de werving en selectie plaatsvindt door de opdrachtgever. Banenpools kunnen intern of extern zijn en worden meestal opgericht in samenspraak met de inlener(s). Uitleenbureaus kenmerken zich doordat ze over het algemeen personeel in dienst hebben dat specifieke kennis bezit die de inlener niet tot haar beschikking heeft. Dit geldt echter ook voor veel uitzendondernemingen.

Bemiddeling van zzp-ers

Uitzendondernemingen bemiddelen soms ook voor zelfstandigen zonder personeel (hierna zzp-ers). Het wezenlijke verschil tussen een zzp-er en een uitzendkracht is dat de zzp-er een ondernemer is en dat hiermee leiding en toezicht bij de zzp-er zelf ligt. Indien leiding en toezicht bij een andere partij ligt, of als er een andere reden is om het zelfstandig ondernemerschap van de zzp in twijfel te trekken, dan kan er sprake zijn van een schijnconstructie. In dat geval is mogelijk geen sprake van een aanbestedingsplichtige inhuuropdracht maar van een dienstbetrekking.

Wet Deregulering beoordeling Arbeidsrelaties (DBA)

Typering van de aanbieders en marktverhoudingen

Binnen de markt zijn zowel grote beursgenoteerde multinationals als zeer kleine uitzendondernemingen zijn actief. De grote uitzendondernemingen bedienen vaak alle sectoren in de markt, terwijl de kleinere veelal gespecialiseerd zijn in een specifiek marktsegment.

Sectoren

De belangrijkste 5 sectoren (Flexobarometer bij onderdeel Typen flexcontracten, uitgesplitst per sector) voor de uitzendbranche zijn op volgorde van omvang: 

• Industrie
• Vervoer
• Handel
• Bouw
• Overheid

Omvang van de markt

In 2019 bestond ongeveer 21% van de werkzame beroepsbevolking uit werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Van deze flexibele arbeidskrachten was 14% werkzaam als uitzendkracht.

De uitzendbranche werd in 2019 geschat op ongeveer 14.000 ondernemingen. Van deze 14.000 ondernemingen hebben ruim 4.500 ondernemingen het SNA-keurmerk. Het keurmerk van de SNA (Stichting Normering Arbeid) is het keurmerk voor alle uitzendondernemingen en (onder)aannemers van werk. Het keurmerk is gebaseerd op NEN 4400-1 en NEN 4400-2.

Jaarlijks zijn er 730.000 uitzendkrachten aan het werk via een uitzendbureau.

Dynamiek en ontwikkelingen

De uitzendbranche kenmerkt zich door grote dynamiek. De uitzendbranche geldt als barometer van de economie.

Jaarcijfers 2021

De uitzendbranche is in 2021 gegroeid ten opzichte van 2020. Het totaal aantal uren is in 2021 gestegen met 15%, de totale omzet is gestegen met 18%. In 2021 was er één werkbare dag minder dan in 2020, hiervoor is een correctie toegepast.

De jaarontwikkelingen per sector zijn als volgt:

• Administratieve sector: een stijging van 20% in uren en een stijging van 20% in omzet ten opzichte van 2020.
• Industriële sector: een stijging van 11% in uren en een stijging van 14% in omzet ten opzichte van 2020.
• Technische sector: een stijging van 9% in uren en een stijging van 11% in omzet ten opzichte van 2020.

De ontwikkelingen zijn te volgen via de flexbarometer en de periodieke marktcijfers van ABU. Ook in het dossier Flexwerk van het CBS vindt u informatie over de ontwikkelingen binnen de flexmarkt.

Brancheverenigingen

De uitzendbranche kent 2 relatief grote brancheverenigingen: de Algemene Bond van Uitzendondernemingen en de Nederlandse Bond van Bemiddelings- en Uitzendondernemingen  Beide brancheverenigingen streven naar het vergroten van de kwaliteit van de dienstverlening van hun leden. Het lidmaatschap van een branchevereniging betekent voor de uitzendondernemer dat hij moet voldoen aan verschillende eisen. Dit zijn onder andere eisen op het gebied van veiligheid op de werkvloer, gedragsregels, arbeidsvoorwaarden en afdracht van sociale premies.

Keurmerken

Het Stichting Normering Arbeid (SNA-keurmerk) is het keurmerk voor de uitzendsector en aannemers van werk en is ontwikkeld om de risico’s van inleners van arbeid en opdrachtgevers van werk te beperken. Het SNA-keurmerk is ontstaan vanuit een zelfreguleringswens in de uitzendbranche. De Stichting Normering Arbeid werkt samen met overkoepelende organisaties en brancheorganisaties, waardoor het keurmerk een breed landelijk draagvlak kent. Met het SNA-keurmerk worden voor opdrachtgevers en inleners de risico’s in het kader van de inleners- en ketenaansprakelijkheid beperkt. Indien gebruik wordt gemaakt van een uitzendonderneming met het SNA-keurmerk, is er onder voorwaarden sprake van fiscale vrijwaring. 

Meer informatie: Keurmerken

Deze informatie is opgesteld in samenwerking met de ABU. PIANOo ontvangt graag opmerkingen, verduidelijkingen en aanvullingen op het dossier. U kunt hiervoor gebruik maken van het contactformulier.