Richtlijn bevordering van schone en energiezuinige wegvoertuigen (Clean Vehicles Directive)

CVD in het kort

Onderwerp: Richtlijn bevordering van schone en energiezuinige wegvoertuigen
Waarom: Bevorderen markt voor schone en energie-efficiënte voertuigen
Wanneer: Bij Europese aanbesteden van wegvoertuigen 
Voor wie: Aanbestedende diensten en speciale-sectorbedrijven 
Start: 2 augustus 2021 via de Regeling bevordering schone wegvoertuigen

Op deze pagina:
Inwerkingtreding
Doel 
Voor wie
Reikwijdte 
Vrijgestelde voertuigen
Tijdelijk vrijgestelde voertuigen
Werking   
Minimumstreefcijfers per categorie 
Monitoring via eForms 
Handhaving
Rapportage 
Herziening
Gevolgen voor aanbestedende diensten
Gevolgen voor ondernemers

Inwerkingtreding

De CVD (2019/1161/EU) is op 20 juni 2019 inwerking getreden. De CVD wijzigde de richtlijn 2009/33/EG inzake de bevordering van schone en energiezuinige wegvoertuigen. Op 2 augustus 2021 is de CVD via de Regeling bevordering schone wegvoertuigen (de Regeling) omgezet in een Nederlandse wet. 

Doel CVD

Het doel van de CVD is het bevorderen van de markt voor schone en energiezuinige voertuigen. De CVD verplicht aanbestedende diensten dat een deel van de wegvoertuigen die zij Europees aanbesteden schoon of emissievrij moet zijn. 

Voor wie

De CVD geldt via de Regeling voor alle aanbestedende diensten in Nederland die aanbestedingsplichtig zijn volgens de Europese richtlijnen 2014/24 (klassieke overheidsopdrachten) of 2014/25 (speciale-sectoropdrachten). 

Reikwijdte CVD

De CVD bevat verplichte minimumstreefcijfers schone en energiezuinige voertuigen. Deze minimumstreefcijfers gelden voor:

• de aankoop, leasing, huur of huurkoop van wegvoertuigen
• openbaredienstcontracten, genoemd in de Verordening openbaar personenvervoer per spoor en over de weg (PSO-verordening, (EG) nr. 1370/2007). 
• Openbaarvervoersdiensten voor speciaal personenvervoer over land, personenvervoer zonder dienstregeling, diensten voor het ophalen van vuilnis, postvervoer over de weg, pakketvervoer, postbezorging en pakketbezorging (zie tabel 1 in de bijlage van de CVD).

Vrijgestelde voertuigen

Een aantal wegvoertuigen valt buiten de CVD. Voor deze voertuigen geldt geen verplicht minimumstreefcijfer. Het gaat hier om de volgende voertuigen:

• voertuigen die worden aanbesteed via de Aanbestedingswet op Defensie- en Veiligheidsgebied (ADV) 
• voertuigen waarop door veiligheidsbelangen artikel 346 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU) van toepassing is
• landbouw- of bosbouwvoertuigen, genoemd in de verordening (EU) nr. 167/2013
• bepaalde twee-, drie- en vierwielers (bromfietsen, motorfietsen, quads), genoemd in  de verordening (EU) nr. 168/2013
• voertuigen op rupsbanden
• touringcars
• zelfaangedreven voertuigen die speciaal zijn ontworpen en gebouwd voor werkzaamheden. Deze voertuigen zijn door hun bouw niet geschikt voor personen- of goederenvervoer. Het mag hierbij niet gaan om een machine die is geplaatst op een voertuig dat wel onder de CVD valt.

Tijdelijk vrijgestelde voertuigen

Nederland heeft tijdelijk extra categorieën wegvoertuigen vrijgesteld van de CVD (door gebruikmaking van de lidstaatoptie). Deze vrijstelling loopt van 2 augustus 2021 tot en met 31 december 2025. De vrijstelling betreft: 

• voertuigen voor exclusief gebruik door de strijdkrachten
• voertuigen voor hoofdzakelijk gebruik op bouwplaatsen, in steengroeven, havens of op luchthavens 
• voertuigen voor burgerbescherming, brandweer en ordehandhavingsdiensten
• gepantserde voertuigen
• ambulances
• lijkwagens
• voor rolstoelen toegankelijke voertuigen
• mobiele kranen.

Werking

Onder de CVD moet per Europese aanbesteding een minimaal percentage schone of emissievrije voertuigen worden ingekocht.

Schone wegvoertuigen zijn:

• lichte bedrijfsvoertuigen die in echte rijomstandigheden niet meer uitstoten dan de CO2/km emissiegrenzen, zoals opgenomen in de bijlage van richtlijn 2009/33/EG.
• zware bedrijfsvoertuigen die alternatieve brandstoffen gebruiken zoals bijvoorbeeld electriciteit, waterstof, bepaalde biobrandstoffen, enz. (artikel 2 punt 1 en 2 van richtlijn 2014/94). Het gebruik hiervan mag niet leiden tot overmatig landgebruik (artikel 26 van richtlijn 2018/2001). Ook mogen de alternatieve brandstoffen niet worden gemengd met conventionele fossiele brandstoffen.

Emissievrije zware bedrijfsvoertuigen zijn:

• zware bedrijfsvoertuigen zonder interne verbrandingsmotor 
• zware bedrijfsvoertuigen met een interne verbrandingsmotor die alternatieve brandstoffen gebruikt. Deze brandstoffen moeten ook zijn toegestaan voor schone zware bedrijfsvoertuigen met uitstoot van minder dan 1 gram CO2/kWh of CO2/km.

Artikel 4 van de CVD bevat de volledige definities van schone voertuigen en emissievrije zware bedrijfsvoertuigen. 

Minimumstreefcijfers per categorie

De minimumpercentages zijn gekoppeld aan 2 referentieperioden:

• Periode 1: 2 augustus 2021 t/m 31 december 2025
• Periode 2: 1 januari 2026 t/m 31 december 2030

Voor lichte en zware bedrijfsvoertuigen gelden per aanbesteding de volgende minimumstreefcijfers schone en emissievrije voertuigen:

Voertuigtype	periode 1	periode 2
Lichte bedrijfsvoertuigen (M1, M2, N1)	38,5 %	38,5 %
Zware bedrijfsvoertuigen: vrachtwagens (N2, N3)	10 %	15 %
Zware bedrijfsvoertuigen: bussen (M3)	45 %	65 %

Monitoring via eForms

In de standaardformulieren voor elektronisch aanbesteden (eForms) kun je per aanbesteding informatie over het percentage schone en emissievrije voertuigen invullen. Ook kun je hier invullen of de voertuigen zijn vrijgesteld van de CVD. Het invullen van deze velden is verplicht voor de CPV-codes die onder de CVD vallen.

Handhaving

De CVD bevat geen sancties voor niet-naleving door aanbestedende diensten. Als de naleving van de CVD onvoldoende is, kunnen op termijn de regels over handhaving door de Nederlandse en/of Europese wetgever worden aangevuld.

Rapportage 

Vanaf 2026 rapporteren de EU-lidstaten elke 3 jaar aan de Commissie over de naleving van de CVD. De rapportage per lidstaat bevat:

• welke maatregelen zijn genomen om de CVD na te leven, en 
• de nalevingsinformatie die via de eForms wordt verzameld. 

De Commissie verzamelt ook zelfstandig nalevingsinformatie van de lidstaten uit de TED-gegevensbank en publiceert deze. Daarnaast brengt de Commissie vanaf 2027 elke 3 jaar verslag uit over de naleving aan het Europese Parlement en de Raad.

Herziening

Uiterlijk op 31 december 2027 kan de Commissie voorstellen doen om de minimumpercentages voor schone en emissievrije voertuigen na 2030 te wijzigen.

Gevolgen voor aanbestedende diensten

• Vanaf 2 augustus 2021 moet je bij aanbestedingen van wegvoertuigen en vervoersdiensten verplichte percentages schone of emissievrije wegvoertuigen opnemen.
• De verplichtingen gelden voor lichte bedrijfsvoertuigen, bepaalde zware bedrijfsvoertuigen (N2, N3 en M3) en vervoersdiensten.
• In de aankondigingsformulieren op TenderNed moet je gegevens invullen over de naleving van de CVD.
• Rond 2030 worden de Europese verplichte minimumpercentages waarschijnlijk aangescherpt en uitgebreid naar meer voertuigtypen.

Gevolgen voor ondernemingen

• Aanbestedende diensten en speciale-sectorbedrijven zullen bij Europese aanbestedingen steeds vaker schone en emissievrije wegvoertuigen eisen. 
• Aanbestedende diensten mogen in aanbestedingen hogere percentages eisen dan de minimumpercentages van de CVD.
• De aanbestedingsstukken vermelden welke eisen voor schone of emissievrije voertuigen er per aanbesteding worden gesteld. 

Meer informatie
Wil je direct aan de slag? Lees dan verder op de pagina Regeling bevordering schone wegvoertuigen. Er zijn namelijk handreikingen, stappenplanen, infographics e.d. opgesteld die je kunnen helpen met het aanbesteden van schone voertuigen. Heb je een vraag? Stel deze dan aan het vragenloket van PIANOo.