Vraagspecificaties in de GWW

Op deze pagina:
Functionele uitvraag
Traditionele - gedetailleerde uitvraag

In de GWW wordt er gegund op Beste Prijs-Kwaliteit Verhouding (BPKV). Bij beste prijs-kwaliteitverhouding wegen naast prijs ook andere kwaliteitsaspecten mee in de beoordeling van inschrijvingen. Hierbij ligt de nadruk op het specificeren van functies en niet technische eisen door de opdrachtgever. Je gebruikt de kennis, ervaring en inventiviteit van marktpartijen.

Onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk om alleen op prijs te gunnen. De inschrijving met de laagste prijs wint dan de opdracht. De opdrachtgever heeft de regie en bepaalt wat er gebouwd gaat worden. De aannemer doet precies wat de opdrachtgever vraagt. Deze traditionele aanpak werd vroeger veel gebruikt in de GWW.

Functionele uitvraag

Wanneer je als aanbestedende dienst gebruik wil maken van de kennis, ervaring en inventiviteit van marktpartijen kies van voor een functionele uitvraag.

Geïntegreerde contractvorm

Aan D&C of een andere geïntegreerde contractvorm zitten een aantal consequenties vast. Het vraagt om uitvragen op een hoger abstractieniveau of functioneel niveau, een andere contractvorm (bijvoorbeeld de UAVgc) en kwaliteitsborging bij de gekozen bouwpartij.

Systems Engineering

Het is mogelijk om op een hoger abstractieniveau uit te vragen door de vraagstelling anders te formuleren.

• Bij het functioneel specificeren ligt de nadruk op het specificeren van functies door de opdrachtgever. Deze methode wordt vaak bij aanleg- en variabel onderhoudswerken toegepast.
• Bij vast onderhoud worden de vereiste prestaties van het gewenste onderhoudsniveau geformuleerd.
• Bij oplossingsvrij specificeren ligt de nadruk meer op specificeren als een proces en de oplossingsruimte die de ontwerpende partij moet krijgen.

Deze methoden zijn gebaseerd op Systems Engineering (SE), een methode die in de lucht- en ruimtevaart industrie is ontwikkeld en staat voor een integrale aanpak van ontwerp tot sloop. SE is een systematische werkwijze van ontwerpen, die gekoppeld is aan het hele ontwerp en bouwproces en niet stopt bij een bepaalde contractvorm.

Er zijn verschillende methodes ontwikkeld. Rijkswaterstaat en Prorail maken bij het formuleren van de vraagspecificaties expliciet gebruik van deze systems engineering.

Stappenplan functioneel specificeren  
Leidraad voor systems Engineering in de GWW-sector

Oplossingsvrije specificaties via eisen

Bij het functioneel specificeren, streeft de aanbesteder naar een oplossingsvrije specificatie en beschrijft op elk detailniveau de ‘functies’ die moeten worden gerealiseerd en aan welke eisen zij moeten voldoen. Die eisen kunnen van verschillende aard zijn, zoals

• functie-eisen: wat moet het object doen?
• objecteisen: eisen van technische aard aan het object.
• componenteisen: specifieke eisen van een bepaald onderdeel van het object.
• aspecteisen: kwaliteits- en gebruikerstevredenheidseisen.
• raakvlakeisen: eisen in relatie tussen de onderdelen en tot de omgeving.
• proceseisen: eisen aan het proces dat leidt tot het resultaat?

Het gewenste niveau van specificeren wordt bepaald door de wens van de opdrachtgever. Veel oplossingsvrijheid en ontwerpverantwoordelijkheid voor de markt resulteert in specificeren op een hoog abstractieniveau.

Traditionele - gedetailleerde uitvraag

Deze traditionele aanpak dwingt de aannemers niet tot meedenken met de opdrachtgever en het nemen van verantwoordelijkheid. In de praktijk leidt dat vaak tot meerwerk en uitloop van de planning. Bij deze aanpak wordt meestal aanbesteed op basis van de Uniforme Administratieve Voorwaarden (UAV). De UAV sluit prima aan op bovenstaande werkwijze. Deze aanpak werkt uitstekend als je:

• de volledige regie in handen wilt houden.
• de kennis in huis hebt om ontwerpen en bestekken te maken.
• de risico's kent en beheerst.
• de capaciteit hebt om te controleren of de aannemer alles uitvoert zoals op tekening en in het contract is staat.

De opdrachtgever kan een adviesbureau inhuren om deze taken voor haar uit te voeren. 

Bij een gedetailleerde uitvraag is een traditionele contractvorm het meest logisch.