Medische verwijsroute Jeugdhulp

Als jeugdigen (en/of hun ouders) niet de hulpverlening krijgen die zij wensen via de gemeente, dan kunnen zij uitwijken naar bijvoorbeeld de huisarts. Door een verwijzing van de huisarts krijgen zij alsnog toegang tot de gewenste hulpverlening. Deze ‘medische verwijsroute’ is specifiek voor jeugdhulp. In de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is maatschappelijke ondersteuning alleen toegankelijk via de gemeente zelf.

Door de medische verwijsroute is het moeilijk om grip te krijgen op het aantal inkomende hulpvragen. Ook zouden jeugdhulpaanbieders via een medische verwijzer duurder en langer hulpverlening inzetten dan nodig. Gemeenten hebben daardoor geen grip op hun zorgbudgetten en de kwaliteit van de geleverde zorg. Om de kosten onder controle te krijgen kunt u het volgende stappenplan volgen.

Stappenplan: Regie op verwijzingen

De volgende stappen moeten volgens de Algemene wet Bestuursrecht (AwB) in samenhang met de Jeugdwet worden doorlopen:

1. Stel vast wat de hulpvraag van de jeugdige of zijn ouder is.
2. Stel vast om welke problemen en stoornissen het gaat: opgroei- en opvoedingsproblemen, psychische problemen of stoornissen.  
3. Bepaal welke hulp er nodig is voor de jeugdige om gezond en veilig op te groeien.
4. Bepaal wie deze zorg moet leveren (zelf, eigen netwerk, individuele voorziening, algemene voorziening).

In veel gevallen stelt de huisarts de hulpbehoefte vast (stap 1). Het is vervolgens de aanbieder van jeugdhulp die de overige drie stappen moet doorlopen. Daarbij moet die jeugdhulpaanbieder zich tegenover de gemeente houden aan regels in de verordening over het toepassen van de drie genoemde stappen én aan contractuele afspraken.

Als dit goed is geregeld zou het niet moeten uitmaken of een jeugdige via de gemeentelijke toegang of de huisarts toegang krijgt tot jeugdhulp. Zowel de gemeente als jeugdhulpaanbieder moeten immers de regels in de verordening naleven bij het doorlopen van de stappen.

Afwijken van het stappenplan

Het doorlopen van het stappenplan hierboven is echter niet in steen gehouwen. Een jeugdhulpaanbieder kan na een verwijzing door een huisarts bijvoorbeeld constateren dat er toch geen behoefte aan hulp is. En een psychiater/medisch specialist kan, indien hij een contract met de gemeente heeft, niet alleen vaststellen dat hulp nodig is, maar ook de andere 3 stappen doorlopen. Maar ook dan is hij gehouden aan de regels in de verordening én aan contractuele afspraken.

Aanbevelingen

De ‘medische verwijsroute’ goed regelen doet u dus door:

• het goed inbedding van de medische verwijsroute c.q. de uitwerking daarvan in contracten met jeugdhulpaanbieders en in de verordening.
• contractmanagement op het juist toepassen van afspraken over de toegang in de contracten en in de verordening.

Modelverordeningen VNG

Op de site van VNG zijn meerdere modelverordeningen te vinden die gemeenten helpen om de doorverwijzingen van de huisartsen/medische specialisten te koppelen aan de afspraken die tussen gemeente en de zorgaanbieder zijn gemaakt. Gemeenten kunnen dus vaak meer grip op de toegang tot de zorg krijgen dan ze zelf veronderstellen.

De Jeugdwet

De memorie van toelichting bij de Jeugdwet zegt het volgende over de medische verwijsroute (blz. 124):  

De wettelijke verwijsbevoegdheid betekent voor de gemeente dat zij een verwijzing door de huisarts, de medisch specialist en de jeugdarts zullen moeten accepteren als toegang tot jeugdhulp. In de praktijk zullen de huisarts, de medisch specialist en de jeugdarts vaak niet bepalen welke specifieke vorm van jeugdhulp een jeugdige nodig heeft, maar dat zij slechts een verwijzing geven voor bijvoorbeeld psychiatrische hulp of een andere vorm van jeugdhulp.

De jeugdhulpaanbieder waar de jeugdige of zijn ouder vervolgens met deze verwijzing naartoe gaat, zal inhoudelijk beoordelen welke zorg de jeugdige precies nodig heeft, met welke frequentie en voor hoe lang (de duur en de omvang). De jeugdhulpaanbieder bepaalt  dus de daadwerkelijke inhoud van de voorziening. Daarbij dient de jeugdhulpaanbieder zich te houden aan de afspraken die hij daarover met de gemeente heeft gemaakt in het kader van de contract- of subsidierelatie en met de regels die de gemeente op grond van artikel 2.8 bij verordening stelt.

De gemeente kan in haar verordening niet alleen aangeven welke vormen van jeugdhulp alleen na een besluit van de gemeente of een verwijzing door de huisarts, medisch specialist en jeugdarts toegankelijk zijn, maar ook de voorwaarden waaronder deze vormen van ondersteuning, hulp en zorg verkregen kunnen worden. Met andere woorden, de jeugdhulpaanbieder is bij de bepaling welke vorm van jeugdhulp, met welke frequentie en voor hoe lang gebonden aan hetgeen de gemeente hierover in de verordening heeft opgenomen.

Memorie van toelichting bij de Jeugdwet

Terug naar startpagina: Stappenplan inkoop in het sociale domein