Verplicht publiceren van definitieve waarde
Aanbestedende diensten moeten de waarde van gegunde opdrachten openbaar maken, toch gebeurt dit nog (te) vaak niet. Waarom is het openbaar maken van de werkelijke waarde van overheidsopdrachten eigenlijk belangrijk? En hoe bepaalt u deze definitieve waarde? Alles hierover op deze pagina. Zo draagt u ook bij aan een transparante overheid.
Op deze pagina:
Waarom de definitieve waarde publiceren?
Publiceren op TenderNed
De definitieve waarde
Bepalen definitieve waarde
Uitzonderingen
Waarom de definitieve waarde publiceren?
De Nederlandse overheid (centraal en decentraal) koopt jaarlijks voor meer dan 86 miljard euro in. Onderzoekers van de Universiteit Utrecht spreken in 2022 zelfs over een bedrag van meer dan 100 miljard euro. Het is van belang dat de overheid transparant is over besteding van dit publiek geld en hoe hiermee zoveel mogelijk maatschappelijke waarde wordt gecreëerd. Het openbaar maken van gunningsinformatie bevordert het vertrouwen van de samenleving in de overheid over de wijze waarop belastinggeld wordt besteed. Dit kan ook helpen om mogelijke belangenverstrengeling of onregelmatigheden in het inkoopproces op te sporen en te voorkomen.
Het bekendmaken van de definitieve waarde draagt daarnaast bij aan eerlijke concurrentie tussen bedrijven. Op deze wijze hebben alle bedrijven die willen meedingen naar toekomstige opdrachten dezelfde informatie over eerdere opdrachten en kunnen zij op basis daarvan een realistische inschrijving doen.
Transparantie is een van de leidende principes van het aanbestedingsrecht. Het uitgangspunt van openbaarheid is ook opgenomen in de Wet open overheid (Woo).
Zeker helft van opdrachtwaardes onjuist
Ondanks deze verplichting blijkt uit cijfers uit 2023 van TenderNed dat aanbestedende diensten in de praktijk regelmatig de werkelijke waarde niet vermelden. In 2022 had 40% van de gegunde percelen een ingevulde gunningswaarde van 1 euro of minder. Bij 9% van de percelen was de ingevulde gunningswaarde tussen de 1 en 300 euro, wat kan betekenen dat de ingevulde waarde een uurtarief is in plaats van de totale waarde van een perceel. Ook meldt TenderNed dat verschillende percelen met een definitieve waarde van 999 miljard zijn afgemeld. In al deze gevallen is het waarschijnlijk dat niet de daadwerkelijke definitieve waarde is gepubliceerd.
Publiceren op TenderNed
U, als aanbestedende dienst, publiceert de waarde van de gegunde opdracht op TenderNed. U doet dit door de aanbesteding af te melden met het standaardformulier. U geeft in het formulier op perceelniveau informatie over de opdracht. Het is verplicht om deze gegevens te verstrekken.
Dit betekent dat u de naam van de winnende inschrijver(s) moet vermelden en ook de waarde van de winnende inschrijving van de opdracht of de waarde van de laagste en van de hoogste inschrijving.
Standaardformulieren
Op TenderNed zijn verschillende formulieren opgenomen voor het aankondigen van een gegunde opdracht of concessie. Deze zijn gebaseerd op de Europese standaardformulieren.
Er zijn verschillende formulieren voor:
- klassieke opdrachten
- speciale sector opdrachten
- sociale of andere specifieke opdrachten
- concessies
- opdrachten op het gebied van defensie en veiligheid
Alle formulieren voor het aankondigen van een gegunde opdracht of concessie hebben met elkaar gemeen dat de totale definitieve waarde als verplicht veld moet worden ingevuld.
De definitieve waarde
De volgende aandachtspunten helpen u bij het bepalen van de definitieve waarde van uw gegunde opdracht, voor publicatie op TenderNed.
Verschil geraamde waarde en definitieve totale waarde
De geraamde waarde bepaalt u voorafgaand aan de aanbesteding. Met deze waarde kiest u de meest passende aanbestedingsprocedure bij uw opdracht. De definitieve totale waarde bepaalt u aan het einde van de aanbesteding. Dit is de totale waarde van de winnende inschrijving(en), de waarde over de totale looptijd van de opdracht of concessie. De geraamde waarde kan afwijken van de definitieve totale waarde.
Afwijkingen tussen de geraamde waarde en de definitieve totale waarde kunnen door verschillende oorzaken ontstaan. Soms blijkt de schatting van de waarde vooraf niet juist te zijn en schrijven ondernemers in met een lagere of hogere prijs.
Percelen
Samengevoegde opdrachten moeten in percelen worden opgedeeld, tenzij dit niet passend is. Heeft u meerdere percelen, vul dan de totale definitieve waarde van ieder perceel in. Is uw opdracht of concessie niet opgedeeld in percelen, dan wordt dit beschouwd als één perceel. In dat geval vult u de definitieve totale waarde van de winnende inschrijving in.
Fictieve inschrijfprijs
Maakt u gebruik van een fictieve inschrijfprijs (of vergelijkingsprijs) in uw aanbesteding? Publiceer dan de definitieve, totale waarde van (een perceel van) de opdracht. U mag niet de fictieve prijs noteren. Gebruik het stappenplan om de waarde te bepalen.
Raamovereenkomsten en dynamische aankoopsystemen
Bij raamovereenkomsten en dynamische aankoopsystemen is het verplicht om in de aanbestedingsstukken een maximale waarde en/of hoeveelheid op te nemen voor de totale looptijd. De totale maximale waarde is echter geen omzetgarantie voor winnende inschrijvers.
Staat in de aanbestedingsstukken een maximale waarde vermeld, dan noteert u deze als totale maximale waarde in het standaardformulier. Is in de stukken een maximale hoeveelheid opgenomen, dan kunt u met het stappenplan de maximale totale waarde bepalen.
Onduidelijke totaalprijs
In sommige gevallen wordt in de inschrijving geen totaalprijs vermeld. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij de aanbesteding van een raamovereenkomst waarbij (uur)tarieven worden uitgevraagd. In dat geval kunt u de totale definitieve waarde aan de hand van het onderstaande stappenplan bepalen.
Stappenplan bepalen definitieve waarde
Er zijn 3 manieren om de definitieve waarde voor de aankondiging van een gegunde opdracht vast te stellen:
-
Totaalprijs staat in winnende inschrijving
Neem de totale inschrijfprijs die vermeld staat in de winnende inschrijving over in het standaardformulier. Behalve als er sprake is van een wettelijke uitzonderingsgrond (strijd met een wettelijk voorschrift of openbaar belang, strijd met rechtmatige commerciële belangen van ondernemers of afbreuk aan eerlijke mededinging tussen ondernemers). Een beroep op een uitzonderingsgrond moet in het standaardformulier worden gemotiveerd.
-
Onduidelijke totaalprijs in winnende inschrijving
Kijk of in de aanbestedingsstukken en/of de winnende inschrijving aanknopingspunten zijn om een totaalprijs af te leiden. Denk bijvoorbeeld aan de maximale hoeveelheid uit de aanbestedingsstukken vermenigvuldigd met het (uur)tarief van de winnende inschrijving.
-
Niet mogelijk om totaalprijs af te leiden uit winnende inschrijving
Neem de geraamde waarde en stel deze zo nodig bij aan de hand van de winnende inschrijving. Bijstelling is bijvoorbeeld nodig als de geraamde waarde niet de volledige looptijd omvat of wanneer aan de hand van de winnende inschrijving kan worden geconcludeerd dat de geraamde waarde te hoog of laag is ingeschat.
Uitzonderingen
De hoofdregel is dat alle in het standaardformulier gevraagde informatie moet worden ingevuld. De waarde van de winnende inschrijving(en) is geen bedrijfsvertrouwelijke informatie en kan alleen in bepaalde uitzonderingsgevallen worden weggelaten.
Het niet vermelden van de definitieve waarde is alleen toegestaan als sprake is van een van de uitzonderingsgevallen van artikel 2.138 Aanbestedingswet. Als de mededeling van de waarde:
- in strijd is met een wettelijk voorschrift of met het openbaar belang.
- de rechtmatige commerciële belangen van ondernemers zou kunnen schaden.
- afbreuk zou doen aan de eerlijke mededinging tussen ondernemers. Denk hierbij aan bepaalde gevallen waarin de bekendmaking van de definitieve waarde de (toekomstige) mededinging nadelig zou kunnen beïnvloeden of de aanbestedende dienst onnodig kwetsbaar zou maken.