PIANOo congres 2021
Het moest er eens van komen: een PIANOo congres gehost vanuit een pianobar. Op 3 juni 2021 was het zover bij het 15e PIANOo congres. In een speciaal gebouwde PIANOo-bar in Den Haag sprak dagvoorzitter Anouschka Laheij met diverse inspirerende gasten, muzikaal ondersteund door pianiste Fleur Raateland. Maar liefst 1.300 bezoekers keken mee vanuit huis of kantoor en volgden deze dag online presentaties en workshops. Het thema van deze succesvolle online editie? ‘Inkopen doe je niet alleen’.
De Beatles-hit ‘You can’t buy me love’ klinkt door de bar tijdens de opening van het congres. Het nummer, gezongen door Fleur Raateland, is ingebracht door PIANOo-manager Maarten Kaster. Speciaal voor het congres is er een afspeellijst samengesteld met inbreng van bezoekers én sprekers. Waarom Kaster voor dit lied koos? ‘Samenwerking, vertrouwen en respect kan je niet inkopen. Terwijl deze aspecten wél wezenlijk onderdeel zijn van de relatie tussen opdrachtnemer en -gever. Of die opdrachtnemer nou binnen of buiten de organisatie zit. Door samen een community te vormen, leer je elkaar kennen. Dat doen we steeds meer digitaal en online, maar zodra het weer mag ook ouderwets offline.’
Inkopen doe je niet alleen
Verantwoord inkopen vergt samenspel en betrokkenheid van de hele organisatie: bestuurders, interne opdrachtgevers, inkopers, contractmanagers. Niet voor niks is het thema van het congres dit jaar ‘Inkopen doe je niet alleen’. In de sessies veel aandacht voor de interne en externe samenwerking in het inkoopproces. In de PIANOo-Bar ontvangt presentator Laheij Anike Wildervanck de Blécourt, Eppo Bruins, Alfred de Weert en Peter Staats die elk vanuit een andere rol en perspectief betrokken zijn bij publieke inkoop.
Anike Wildervanck de Blécourt: ‘Geef het goede voorbeeld’
Anike Wildervanck de Blécourt, Coördinerend Directeur Inkoop bij het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap schuift na de opening als eerste gast aan in de PIANOo-Bar. Ze benadrukt dat overheden een voorbeeldfunctie hebben en via hun aanbestedingen kunnen inspireren. ‘Selecteer bedrijven alleen als ze laten zien dat zij onze normen en waarden naleven. Bijvoorbeeld qua duurzaamheid en diversiteit. Op dat eerste vlak gaat het al best goed. Wat diversiteit betreft zijn er qua inkoop nog flinke stappen te zetten. Niet heel vreemd: diversiteit laat zich lastig omschrijven en meten. Maar het is belangrijk dat bestuurders het thema desondanks serieus nemen. Als zij het goede voorbeeld geven, gaan projectleiders zich er beter op richten.’
Terugkijken
Alfred de Weert: ‘Wees duidelijk in wat je wil’
‘Als je als marktpartij wilt meedoen aan een aanbesteding, moet je tegenwoordig met steeds meer maatschappelijke doelstellingen rekening houden. Van circulariteit en CO2-reductie tot diversiteit.’ Alfred de Weert, directeur Tendermanagement bij schoonmaakbedrijf CSU en lid van inschrijversplatform Kenniskring Aanbesteden, heeft daar gemengde gevoelens over. ‘Enerzijds is het goed, anderzijds maakt het inschrijven op aanbestedingen ook complexer en duurder. Niet elke marktpartij kan daardoor meedoen.’ Heeft De Weert advies? ‘Als inkoper ben je ook verkoper – namelijk van je doelstellingen. Zorg dat die helder zijn. Wees heel duidelijk in wat je verwacht én hoe je beoordeelt; zo help je marktpartijen die zich willen inschrijven.’
Terugkijken
Peter Staats: ‘Durf elkaar aan te spreken’
Peter Staats is de vierde en laatste gast van de dag. Hij is Realisatiemanager van een project om de Zwolse stadsdijken te versterken. ‘Het gaat om een gebied waar zich industriële bedrijven, woonwijken én een natuurgebied bevinden. Voor dit complexe project vol botsende belangen is een divers 'Dijkteam' nodig; een met gemeentemedewerkers en heel verschillende marktpartijen. Het is daarbij essentieel dat deze teamleden soepel samenwerken.’ Maar hoe zorg je voor dat laatste?
‘Wij kozen voor een tweefasen-aanpak’, zegt Staats. ‘In fase 1 ontwikkelt het Dijkteam een plan dat het in fase 2 zal uitvoeren.’ Het bijzondere van deze aanpak is dat teamleden in die eerste fase volledig financieel transparant zijn. ‘Niemand heeft geheimen voor elkaar over geld. Bovendien is er geen contractmanagement.’ Best wennen, maar het lastigste was volgens hem ‘constructief conflict voeren’. ‘Wil je meters maken, dan moet je een sfeer creëren waarin je elkaar durft aan te spreken – met respect en begrip voor het feit dat iedereen uit een andere wereld komt. We hebben goed de tijd genomen om die sfeer tot stand te brengen. En we hebben een teamcoach ingeschakeld. Dat werpt nu vruchten af!’
Terugkijken
Eppo Bruins: ‘Maak ruimte om fouten te maken’
De derde gast in de PIANOo-Bar breekt een lans voor de Nederlandse maakindustrie. Eppo Bruins, lid van de Netherlands Academy of Technology and Innovation (AcTI) en voormalig Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie: ‘Er gebeuren heel mooie dingen in de wetenschap. Ik zou graag zien dat inkopers op de hoogte zijn van die hot topics. Maar ik snap dat dit veel tijd kost. Het zou daarom mooi zijn als inkopers uit alle overheidslagen een keer in een bus langs Nederlandse universiteiten zouden rijden. Dat twintig hoogleraren vertellen wat hun dromen zijn en waar hun hobbels liggen.’ Bruins pleit ook voor meer coulance richting innovaties. ‘Overheden zijn nu nog genadeloos als iets mislukt. Maar innoveren gaat beter als er ruimte is om fouten te maken – en daarvan te leren. Er zou eigenlijk een “verplichte vrije experimenteerruimte” in budgetten moeten komen.’