Onafhankelijk onderzoek naar klokkenluidersmeldingen (week 24)

Feiten en omstandigheden

“[eiser 1] en [eiser 2] hebben verder op 18 augustus 2014 via de externe Ombudsman van Vattenfall een melding gedaan dat het aanbestedingsrecht werd geschonden. Volgens de melding zou een leverancier (Siemens) in 2013 bevoordeeld zijn bij een tenderprocedure en was de bespreking op 13 mei 2013 op Schiphol tussen Vattenfall en Siemens strijdig met het aanbestedingsrecht.

In november 2015 hebben eisers zich ziekgemeld. In maart 2016 heeft Vattenfall eisers boventallig verklaard, waar eisers niet mee instemden. Vattenfall heeft bij het Uwv in 2017 een ontslagaanvraag voor eisers ingediend om bedrijfseconomische redenen. Het Uwv heeft de ontslagaanvraag in april 2017 afgewezen. Het Huis voor klokkenluiders heeft in zijn geanonimiseerde rapport van 18 februari 2020 geconcludeerd dat eisers overeenkomstig de interne regels van Vattenfall handelden en hun vermoedens van misstanden op correcte wijze intern hebben gemeld. De vermoedelijke misstand betrof het overtreden van aanbestedingsregels en het bevoordelen van een bepaalde leverancier). Verder heeft het Huis voor klokkenluiders geconcludeerd dat Vattenfall naar aanleiding van deze meldingen van eisers, handelingen heeft verricht die eisers hebben benadeeld. In een tussenvonnis van 29 juni 2023 heeft de kantonrechter geoordeeld dat – samengevat – eisers klokkenluiders zijn als bedoeld in de Wet bescherming klokkenluiders aan wie bescherming toekomt en dat Vattenfall hen daarom niet mag benadelen vanaf het moment van de meldingen op grond van artikel 7:658c BW (oud). De kantonrechter heeft vervolgens geoordeeld dat Vattenfall eisers naar aanleiding van de gedane meldingen heeft benadeeld. Eisers vorderen nu dat onafhankelijk onderzoek wordt verricht naar hun klokkenluidersmeldingen en hun bejegening. Het oordeel van de rechter:

6 pagina’s

“Allereerst voldoet het onderzoek van Internal Audit niet aan die eisen van zorgvuldigheid en deugdelijkheid alleen al omdat de gevolgde procedure onduidelijk was en het karige rapport onvoldoende inzichtelijk maakt waar de getrokken conclusies op gebaseerd zijn. Het rapport omvat namelijk 6 pagina’s, waarvan de eerste en laatste pagina geen inhoudelijke gegevens bevatten. Op de overige 4  pagina’s worden korte overwegingen gemaakt die leiden tot conclusies, zonder dat vermeld wordt met welke gegevens tot die conclusie wordt gekomen of wat de vindplaats van die gegevens is.”

Relevante documenten ontbreken

“Ook Vattenfalls Ombudsman was in zijn onder 2.16 genoemde brief van 20 februari 2018 al tot die conclusie gekomen. Verder voldoet het rapport van KPMG Zweden niet aan de eisen omdat niet inzichtelijk is gemaakt dat KPMG Zweden over alle relevante informatie beschikte. Niet ten onrechte hebben eisers op de zitting aangevoerd dat enkele relevante documenten, zoals hun reactie op het rapport van Internal Audit, missen in de lijst van onderzochte documenten bij het rapport. Verder heeft KPMG Zweden onvoldoende onderzoek naar de bevoordeling van Siemens gedaan. Eisers wijzen er namelijk terecht op dat het statistisch onderzoek nogal wat vragen onbeantwoord laat. Daarbij is het onderzoek onvolledig geweest omdat eisers weliswaar uitgenodigd waren om hun zienswijze naar voren te brengen, maar daar geen gehoor aan hebben gegeven. Voor zover Vattenfall aanvoert dat eisers die onvolledigheid aan zichzelf te wijten hebben en zich daarom niet op dat gebrek kunnen beroepen, volgt de kantonrechter dat niet. Want ook dan blijft staan dat KPMG Zweden onvoldoende onderzoek heeft gedaan naar de bevoordeling van Siemens en daarvoor was een bijdrage van eisers niet nodig.”

Onafhankelijk onderzoek is nodig

“Uit de Wbk (Wet bescherming klokkenluiders) volgt dat de werkgever een klokkenluidersmelding op moet pakken en zo nodig onderzoek moet doen. Gelet op de ernst van eisers meldingen, kunnen eisers als werknemers hun werkgever hier dan ook op aanspreken. Dit betekent dat alsnog onafhankelijk onderzoek nodig is naar de juistheid van de meldingen. Alvorens verder te beslissen heeft de kantonrechter behoefte aan deskundige voorlichting. De kantonrechter is voornemens dhr. F.J. Erkens, gerechtelijk deskundige, werkzaam bij de Holland Integrity Group B.V., als deskundige te benoemen om de navolgende vragen voor te leggen:

• Kunt u nagaan of de meldingen, genoemd onder 4.23 van dit vonnis, inhoudelijk juist waren?
• Zijn er nog andere punten die voor de beoordeling van de kantonrechter van belang zijn?”

De kantonrechter draagt partijen op zich op de rolzitting van 4 juli 2024 bij akte uit te laten over het aangekondigde deskundigenbericht als bedoeld in overweging 4.29. De rechter houdt iedere verdere beslissing aan.

(VdLC publishers/consultants BV, 19 juni 2024)

Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl