Inkoop duurzame mobiliteit: Wetterskip Fryslân gaat voor 100% fossielvrij

Praktijkvoorbeeld duurzame inkoop

Wetterskip Fryslân is qua beheergebied veruit de grootste van alle 21 waterschappen in Nederland. De vele meren en vaarten in Friesland en een deel van het Groninger Westerkwartier vallen onder het beheer van de 750 jaar oude organisatie. Met vaartuigen en een divers wagenpark overbruggen de medewerkers de soms ruime afstanden. “We hebben ongeveer 250 voertuigen”, zegt inkoopadviseur Kristian de Jong. “Van dienstauto’s en bussen tot vrachtauto’s, quads, tractoren en graafmachines.”

150 voertuigen aanbesteed

Het waterschap wil het wagenpark verduurzamen. “In 2023 zijn onze personenauto’s en bussen 100% fossielvrij, zo is onze ambitie. En in 2030 willen we als organisatie klimaatneutraal zijn.” Een belangrijke stap richting deze ambitie was de aanbesteding van 150 voertuigen in 2021. “Het gaat om personenauto’s en bussen waarvan het leasecontact afloopt in de periode 2023-2028. Daaronder vallen voertuigen met allerlei soorten aandrijving: benzine, gas, groen gas, HVO100 (Hydrotreated Vegetable Oil, red.), hybride en elektrisch.”

Ook HVO100-voertuigen

Uitgangspunt van de aanbesteding was om over te schakelen op 100% fossielvrije voertuigen. “Bij personenauto’s zal het om batterij-elektrisch gaan. Maar voor voertuigen met extra trekkracht zal dat nog niet gaan. Daarvoor zijn we op dit moment nog aangewezen op HVO100”, verwacht De Jong. Hoe dit uitpakt, zal de tijd uitwijzen. Het contract heeft een looptijd van 5 jaar met een optie tot verlenging van 1 jaar. “Pas als voertuigen echt aan vervanging toe zijn, zullen we ze volgens het nieuwe contract inkopen.”

Extern bureau ingeschakeld

Voor de aanbesteding schakelde Wetterskip Fryslân een onafhankelijk adviesbureau in op het gebied van wagenparkbeheer en leasing, vertelt De Jong verder. “Dit bureau hebben we ingeschakeld, omdat wij zelf de inhoudelijke kennis niet voldoende hebben en dit bureau weet waartoe de markt wel of niet in staat is, zodat we daar goed op kunnen aansluiten. Daarnaast raadpleegden we informatie van PIANOo om ervoor te zorgen dat we voldoen aan de regelgeving, zoals de Regeling bevordering schone wegvoertuigen.

Een absolute eis voor de aanbesteding waren elektrische en HVO100-voertuigen, gekoppeld aan respectievelijk een bepaald actieradius dan wel zuinig verbruik. We wilden verder de CO2-uitstoot kunnen monitoren. Voor de gunning lieten we de prijs voor 50% meewegen. Zo konden we voor de andere 50% kwaliteitscriteria laten meewegen die we voor zo’n groot, langlopend contract belangrijk vinden. En we namen wensen op, waarop partijen extra konden scoren, zoals het gebruik van tweedehandsonderdelen bij reparaties.”

Partij gegund

Dit voorjaar werd de opdracht aan een aanbieder gegund. In augustus is het nieuwe contract ingegaan. “Wat de partij goed doet?”, zegt De Jong. “Meerdere dingen, onder andere het leveren van een overzichtelijk ingericht digitaal dashboard waarin we het verbruik en de kosten goed kunnen inzien. Maar ook de wijze waarop zij ons per keer betrekken in de aanschaf van voertuigen en proactief helpen kosten te besparen, bijvoorbeeld door op basis van gebruik te kiezen voor een kleinere auto. Goed is ook het hergebruik van materialen en de manier waarop gezorgd wordt voor vervangend vervoer.”

Duurzaamheid als leidraad

Of Wetterskip Fryslân met de inkoop van duurzame mobiliteit duurder uit is dan met de inkoop van fossiel aangedreven voertuigen kan De Jong moeilijk zeggen. “De ontwikkelingen in duurzame mobiliteit gaan razendsnel en zijn moeilijk te voorspellen. Maar dit was geen overweging voor ons, omdat we sowieso de ambitie hebben om 100% fossielvrij te zijn.” Ook in volgende aanbestedingen is die duurzame ambitie de leidraad. “Afhankelijk van de mogelijkheden per soort voertuig, kunnen we uitkomen op batterij-elektrisch, HVO100 of misschien waterstof.” Daarbij garandeert Wetterskip Fryslân zelf de laadcapaciteit. “Met onze eigen zonnepanelen, bijvoorbeeld op ons kantoor en waterzuiveringslocaties, zijn we klaar voor de toekomst.”

Tips van Kristian de Jong (Wetterskip Fryslân):

• Elektrische voertuigen bieden vanwege de beperkte trekkracht en actieradius nog niet altijd een oplossing. Maar met HVO100- en hybride-voertuigen als alternatief hoeft jou dat niet te weerhouden om duurzame mobiliteit in te kopen.
• Heb je zelf onvoldoende kennis van duurzame mobiliteit? Schakel een extern bureau in om je te helpen bij een aanbesteding. Want de ontwikkelingen in duurzame mobiliteit en leasing gaan snel en je wilt graag aansluiten op waar de markt toe in staat is.
• Is duurzaamheid een belangrijke vereiste bij de inkoop van mobiliteit? Neem dit dan op in de selectiecriteria of verwerk het in het programma van eisen, door bijvoorbeeld maximale verbruiken (elektrisch en HVO100), fossielvrije voertuigen en CO2-monitoring te eisen. Zo selecteer je bewust partijen die ook actief bezig zijn met duurzame mobiliteit.

Aan welke eisen moet u voldoen als u wegvoertuigen inkoopt?

Lees meer over de Regeling bevordering schone wegvoertuigen (Clean Vehicles Directive).

Lees ook andere praktijkvoorbeelden over inkoop van duurzame mobiliteit.