Gemeente Diemen: Startup in Residence-programma
De gemeente Diemen signaleert een kloof tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. Hoe dicht je die kloof? Anders gezegd: wat is er nodig om jongeren studiekeuzes te laten maken, waarmee zij uitzicht krijgen op een mooi beroep met perspectief op werk? Dat vraagstuk zette de gemeente uit in een Startup in Residence-programma van de metropoolregio Amsterdam. Met succes. ‘Heel Nederland heeft wat aan de mobiele toepassing die ontwikkeld is.’ (september 2020)
Praktijkvoorbeeld Startup in Residence
De gemeente Diemen wil de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt verbeteren. Zij gebruikte hiervoor het SiR-programma van de metropoolregio Amsterdam. Dat leidde tot een innovatieve oplossing, waarvan ook andere gemeenten en maatschappelijke organisaties het nut zien.
Bijzonder
Startup Helpr ontwikkelde een mobiele toepassing die niet alleen voor Diemen, maar voor heel Nederland nuttig is. Andere gemeenten hebben al interesse in de chatbot die jongeren makkelijker een studie met arbeidsperspectief laat kiezen.
Geleerde lessen en tips
- Denk als gemeente meer als een startup. Droom groot, maar begin klein, test uw product in de praktijk en pas het vervolgens aan.
- Gaat u in zee met een startup? Reserveer dan niet alleen geld voor de ontwikkeling van een oplossing, maar ook voor opschaling.
- Blijf denken vanuit het concrete resultaat. Ga voortdurend na of de oplossing het oorspronkelijke probleem verhelpt en dat het aansluit bij de doelgroep.
- Blijf volhouden, ook wanneer u tegenslagen te verduren krijgt.
‘Alleen ga je sneller, samen kom je verder.’ Zo luidt de slogan van de metropoolregio Amsterdam, een samenwerkingsverband van 32 gemeenten en onder andere de provincies Noord-Holland en Flevoland. Toen de gemeente Amsterdam besloot om het SiR-programma te gebruiken om maatschappelijke uitdagingen aan te pakken, wilde de gemeente daar de hele metropoolregio bij betrekken, waaronder de gemeente Diemen. ‘En wij waren direct enthousiast over het programma’, zegt Martijn Alderse Baas, beleidsadviseur Werk, Inkomen en Armoedebeleid bij de gemeente Diemen.
Vraagstukken verzamelen
‘Toen we werden gevraagd om een maatschappelijk vraagstuk voor het SiR-programma in te dienen, hebben we meteen een brainstormsessie gehouden. Voor welke problematiek in Diemen wilden we het snelst een oplossing?’ Eén thema sprong er volgens Alderse Baas uit: de aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt. ‘Er is een kloof tussen studiekeuzes en toekomstige baankansen, zeker op mbo-niveau. De wereld verandert snel. Daardoor is er veel uitval onder studenten, vooral onder kwetsbare jongeren. Dat probleem speelt overigens niet alleen in Diemen, maar in heel Nederland.’
Het is voor veel tieners ‘hartstikke moeilijk’ om een studiekeuze te maken, vertelt Alderse Baas. ‘We zien dat veel jongeren voor een studie kiezen waar in de toekomst geen beroep meer in is te vinden. Tegelijkertijd is er wel steeds meer vraag naar mensen met green skills en technische vaardigheden. Het is onze taak als samenleving, als gemeente ook, om jongeren daar bewust van te maken. We kunnen niet van hen verwachten dat zij dat allemaal uit zichzelf inzien.’
Challenge uitzetten
Wat jongeren nu vaak als argument voor een studiekeuze geven? Alderse Baas: ‘Ze zeggen bijvoorbeeld: “Mijn buurjongen zit ook op die school.” Dat moet anders, vinden wij. We zien liever dat ze zich baseren op informatie over de studie en arbeidsperspectieven. Helaas is er zoveel informatie op internet dat zij vaak door de bomen het bos niet meer zien.’
De aansluiting tussen het onderwijs en de arbeidsmarkt bleek voor meerdere gemeenten en het UWV een aandachtspunt. Het SiR-team van de gemeente Amsterdam formuleerde het daarom als één van de zeven vraagstukken voor het SiR-programma van de metropoolregio. En zette de challenge uit via een openbare Europese aanbesteding. De gemeente Diemen werd de formele opdrachtgever van het onderwijs-arbeidsmarktvraagstuk.
Opleidingen suggereren
De challenge trok uiteindelijk zes inschrijvers. ‘Daarvan nodigden wij er drie uit om te pitchen’, vertelt Ben Schroevers, beleidsadviseur Jeugd, Gezondheid en Welzijn bij de gemeente Diemen die betrokken was bij het project. ‘We keken of hun ideeën aansloten bij de vraag; of ze kansrijk en realistisch waren. Eén partij trok onze bijzondere aandacht.’
Dat was de startup Helpr, vult Alderse Baas aan. ‘Zij zijn gespecialiseerd in chatbots. Vanuit de gedachte dat jongeren veel op hun smartphone zitten, bedacht Helpr voor ons vraagstuk een toepassing voor de mobiele telefoon. Daarmee selecteert de jongere verschillende illustraties van beroepen die aanspreken selecteren. Op basis van deze eerste keuzes, gaat de chatbot een dialoog aan met de jongere. Dat leidt uiteindelijk tot suggesties voor opleidingen. Mét doorverwijzingen naar opleidingsinstituten, inschrijfdagen, een vermelding van baankansen, een salarisindicatie en een filmpje over de verschillende beroepsmogelijkheden.’
Idee opschalen
Het idee kwam snel in een stroomversnelling terecht. ‘Diemen is een kleine maar slagvaardige gemeente’, zegt Alderse Baas. ‘Helpr ontwikkelde samen met ons een prototype van de mobiele toepassing, die we in juni 2019 opleverden. Het toeval wilde dat er in de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam nog budget beschikbaar was en dat mochten we inzetten voor dit doel. Toen heb ik gezegd: 'Laten we een vervolgpilot doen in de arbeidsmarktregio, zodat we het idee kunnen opschalen.' Tegelijkertijd gingen we langs bij verschillende organisaties, zoals het JINC, gemeenten in Groot-Amsterdam, en bij de Amsterdamse jongerenpunten, om de toepassing te presenteren. Iedereen was enthousiast. In september 2019 kregen we met hulp van het UWV en de arbeidsmarktregio Groot-Amsterdam 30 duizend euro om de chatbot verder te ontwikkelen en testen.’
Inmiddels zijn er ook andere gemeenten die de toepassingen willen uitproberen, waaronder Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn en De Ronde Venen. Sinds maart 2020 is er een definitieve versie van de chatbot, per oktober 2020 vindt de opschaling plaats naar alle jongerenpunten in Amsterdam en enkele regiogemeenten.
Actiegericht werken
De gemeente Diemen is enthousiast over het SiR-programma. Alderse-Baas: ‘Het levert zoveel creativiteit en ideeën op!’ Schroevers is bovendien blij dat het programma actiegerichte samenwerking stimuleert. ‘Als overheid ontwikkel je de oplossing echt samen met de startup, op een heel concreet niveau. Het dóén staat voorop, niet zozeer de kaders en de juridische randvoorwaarden. Die ondernemende insteek zou ik graag vaker zien binnen onze gemeente.’ Datzelfde geldt voor het principe ‘think big, start small’, stelt Alderse Baas. ‘Dus: ook voor grote ambities klein beginnen, het product testen en steeds aanscherpen. Zo kom je tot passende resultaten.’
Schroevers raadt van harte aan met het SiR-programma te werken. En adviseert om daarbij steeds te blijven denken vanuit het resultaat. ‘Ga voortdurend na: draagt deze oplossing nog bij aan het vraagstuk? En stuur bij waar nodig.’ Alderse Baas: ‘Ik vind ook dat je als gemeente een verantwoordelijkheid hebt om het idee af te nemen en daar al geld voor gereserveerd moet hebben. Wie A zegt moet B zeggen. Als een idee een succesvolle oplossing kan zijn, is het raar als je dan nog naar geld moet zoeken om het grootschalig in te zetten. Dat is ook niet eerlijk tegenover de startup.’ Schroevers is het daar volledig mee eens: ‘Een startup heeft óók behoefte aan duidelijkheid en zekerheid.’
SiR-deelnemer Helpr
‘Samen optimaliseerden we onze studiekeuze-chatbot’
Jaap Koelewijn en Remy Reurling bedachten met hun startup Helpr een oplossing om de kloof te dichten tussen onderwijs en arbeidsmarkt. ‘We werkten hiervoor nauw samen met de gemeente Diemen. Dat maakte het tot een succes.’‘We houden ons al langer bezig met chatbots voor het onderwijs. Toen we de SiR-challenge over de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt lazen, hadden we meteen een idee om een mobiele toepassing te maken met zo’n chatbot. Ontzettend leuk dat de gemeente Diemen vervolgens besloot met ons in zee te gaan. We leverden zo snel mogelijk een eerste versie van de toepassing. Daarna ging het balletje rollen.’
Optimaal product
‘Het succes is echt te danken aan de samenwerking met de gemeente. En aan haar bereidheid risico’s te nemen – want het kan ook fout gaan, hè. We kregen goede begeleiding door het complexe gemeentelijke landschap. En we konden onze toepassing voortdurend testen en verbeteren. Zo brachten we uiteindelijk samen met de gemeente Diemen een veelbelovend product op de markt.’
PIANOo publiceert een reeks inspirerende verhalen over het programma Startup in Residence (SiR) van Metropoolregio Amsterdam. Binnen het programma werken (jonge) innovatieve ondernemers in opdracht van de publieke sector aan maatschappelijke vraagstukken. Dit biedt kansen voor innovatieve ondernemers en publieke opdrachtgevers krijgen zo verrassende oplossingen.