Inventarisatie beleidsinterventies innovatiegericht inkopen
Om innovaties te laten ontwikkelen en te stimuleren kunnen overheden naast het verstrekken van subsidies aan bedrijven er ook voor kiezen om zelf als opdrachtgever innovatiegericht in te gaan kopen. Door middel van beleid kunnen overheden op verschillende manieren innovatiegericht inkopen stimuleren, zowel in de eigen organisatie, als regionaal of landelijk. Dialogic inventariseerde in opdracht van PIANOo de mogelijke beleidsinterventies. (maart 2021)
6 type interventies
In het onderzoeksrapport presenteert Dialogic de mogelijke beleidsinterventies die overheden kunnen aanzetten tot innovatiegericht inkopen, aan de hand van 6 archetypen:
- Aanbieden van voorlichting en support en stimuleren van netwerkvorming onder publieke opdrachtgevers
- Aanbieden van centrale (co)financiering aan (decentrale) publieke opdrachtgevers voor innovatiegericht inkopen
- Vastleggen van streefcijfers van inkoopbudgetten
- Opstellen van innovatieagenda’s en routekaarten door publieke opdrachtgevers
- Stimuleren van innovatie-minded gedrag onder bestuurders en ambtenaren
- Innovation brokerage
Niet los van elkaar
De verschillende interventies om innovatiegericht inkopen te stimuleren zijn ongelijksoortig. Waar de ene interventie landelijk of regionaal kan worden ingezet, is de andere juist sectoraal, op een organisatie of zelfs op individuele ambtenaren gericht. De interventies functioneren ook niet in ‘splendid isolation’, maar in een ecosysteem. Zo biedt het opstellen van een innovatieagenda een kapstok waar vervolgens andere interventies (ondersteuning, netwerkvorming, et cetera) onder kunnen vallen. Tot slot blijkt uit het onderzoek dat voorlichting en support een randvoorwaarde zijn voor het inzetten van de andere typen interventies.
Beschrijving interventies met voorbeelden uit buitenland
In de inventarisatie staan de 6 hierboven genoemde primaire typen centraal. Per type wordt een beschrijving gegeven, met verschillende manieren om vorm te geven aan dit type interventie. Daarbij worden voorbeelden gebruikt uit de Verenigde Staten,het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Spanje, Finland, Oostenrijk, Zweden en Vlaanderen.
Ook gaat het rapport in op de mogelijke toepassing van de beleidsinterventie in de Nederlandse context: wat zijn de afwegingsdimensies, welke inspanningen zijn hiervoor nodig en wat levert het potentieel op (in termen van het oplossen van knelpunten)? Ook presenteert Dialogic belangrijke aandachtspunten voor de implementatie van de interventies.
Onderzoeksaanpak
De resultaten in het rapport zijn gebaseerd op deskstudie, enkele interviews met betrokkenen bij de buitenlandse voorbeelden en een discussiesessie met medewerkers van het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Ministerie van Defensie, Rijkswaterstaat en ProRail die zich binnen hun organisatie bezighouden met innovatiegericht inkopen.
Praktische doorvertaling
De pagina Beleidsinterventies stimuleren innovatiegericht inkopen biedt een praktische doorvertaling van deze inventarisatie voor overheden die deze interventies willen toepassen.