Stap 5: Uitstippelen van verschillende uitkomsten van het ontwikkelingstraject
U werkt een aantal mogelijkheden uit en u beschrijft wie verantwoordelijk is voor welke onderdelen. Een doorkijk naar de verschillende uitkomsten heeft als doel om voor uw (project)organisatie concreet te maken wat de vervolgstappen kunnen zijn in de nabije toekomst. Zo voorkomt u verrassingen of belemmeringen na het afronden van Stap 1 tot en met Stap 9.
Aanvullend daarop is het mogelijk om gebruik te maken van de methode ’Scenarioplanning’ voor de langere termijn (zie ter illustratie het kader hieronder).
Verschillende uitkomsten uitwerken
Het is raadzaam een uitwerking te maken van de mogelijke uitkomsten van het ontwikkeltraject. In deze uitwerkingen maakt u een duidelijk onderscheid voor alle rollen, verwachtingen, wensen en bezwaren. Elke uitkomst verdient een doorkijk: wat doet u in dat geval? De uitwerking maakt u voor de volgende 3 mogelijke uitkomsten:
- Succes: de digitale technologie is waardevol voor de organisatie.
- Mislukt: de digitale technologie biedt geen toegevoegde waarde voor de organisatie.
- Onduidelijk: er is meer onderzoek nodig.
Bij de uitwerking kijkt u naar alle partijen die betrokken zijn: opdrachtgever(s), geselecteerde ondernemer(s), en ook de stakeholders. U kunt de verschillende uitkomsten het beste expliciet uitwerken vóórdat het ontwikkeltraject van start gaat. Zo krijgt u een goede voorstelling van de drie situaties, die u bij Stap 6 deelt met de partijen. Daarnaast zijn de uitwerkingen ook nuttig bij Stap 7: uit de uitwerkingen kunt u de belangrijke aandachtspunten per uitkomst filteren die een plek moeten krijgen bij het opstellen van de (contract)documenten.
Wie doet wat
In de uitwerkingen van de mogelijke uitkomsten beschrijft u wie wat gaat doen na het afronden van het ontwikkeltraject. Hiermee maakt u er anderen van bewust dat - wanneer u aan de slag gaat met innovatie - er ook een kans is dat het mislukt. Dat is inherent aan het vernieuwingsproces. Er moet dus ruimte zijn om dit van tevoren uit te spreken: als een innovatietraject tot niks leidt, is er toch een waardevolle poging gewaagd, waaruit leerpunten te halen zijn. Daar wordt niemand op afgerekend.
Scenarioplanning voor de lange termijn
Naast de uitgewerkte situaties waarin de rollen, verwachtingen, wensen en bezwaren duidelijk naar voren komen, zijn lange termijn scenario’s ook waardevol. Het schetsen van zulke scenario’s kunt u doen door middel van de strategische planningsmethode Scenarioplanning.
Scenarioplanning is een handig instrument om strategiegesprekken aan te gaan met de direct betrokkenen over de toekomst van een innovatie. Bij scenarioplanning zijn scenario’s geen nauwkeurige voorspelling, maar zijn het beschouwingen van externe onzekerheden die de toekomst kunnen beïnvloeden. Het draait hierbij niet om het zo realistisch mogelijk weergeven van de toekomst; juist de extremen kunnen interessante gespreksstof genereren en op die manier gevoeligheden van een digitale innovatie naar voren te brengen.
Aangezien een digitale innovatie vaak met diverse externe ontwikkelingen te maken heeft die invloed hebben op de implementatie en de toepassing, werkt het verhelderend om scenario’s in kaart te brengen. Als uitgangspunt kunt u bijvoorbeeld de vraag nemen: ‘Welke rol zal de digitale innovatie in 2030 spelen in het leven van de gebruiker in Nederland? Zo verkrijgt u inzichten op vragen als: Hebben we wat aan de innovatieve technologie of juist niet? En: hoe ziet het scenario met de innovatieve technologie er dan verder uit?
Deze methode helpt u dus bij het ontwikkelen van (lange termijn) strategieën. Zodat u de ambitie van de innovatie kunt realiseren onder uiteenlopende omstandigheden. Om tot scenario’s te komen genereert u allereerst vele ideeën over trends die u ziet opkomen, zoals op politiek, economisch, sociaal en technologisch vlak. Deze ideeën kunt u vervolgens plotten en uiteindelijk kunt u twee trends kiezen met de hoogste impact en de hoogste onzekerheid. Deze keuze kan per digitale innovatie verschillen.
Ter illustratie: twee trends kunnen bijvoorbeeld gaan over ‘thuiswerken’ en ‘milieubewustheid’ en leveren vervolgens de volgende uitersten op:
- (A) Iedereen gaat massaal naar kantoor <> (B) Iedereen gaat zoveel mogelijk thuiswerken.
- (A) Mensen gaan zeer milieubewust leven <> (B) Niemand gaat milieubewust leven.
Na het bedenken en uitkiezen van de twee trends die voor u relevant zijn, kunt u vervolgens vier scenario’s uitwerken (1A2B, 1B2B, enzovoorts). Stel, u bent druk bezig met sensortechnologie voor huisafval. Hoe zou dan elk van de vier scenario’s eruit zien voor uw digitale innovatie?
Meer weten over de methode Scenarioplanning en de manier waarop u dit het beste kunt uitdenken? Op internet is veel literatuur en informatie te vinden.