Beter aanbestedingsklimaat begint bij goede weerradar
Nu de herfst weer in aantocht is, merk ik dat ik vaker de Buienradar app check. Moet ik mijn kinderen een regenjas meegeven, is het ’s ochtends zo koud dat ze een trui aan moeten of voldoet een T-shirt nog? Allemaal scenario’s waarop we ons dagelijks voorbereiden door middel van meteorologische informatie. Ook in de GWW- en bouw sector kunnen we meer anticiperen op de ‘weersverwachtingen’ in de sector, door complexe opgaven te combineren, zo verwacht de vakgroep GWW en Bouw van PIANOo. (Cobouw, 8 oktober 2021)
Binnen het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) - waarvoor ik werkzaam ben - hebben wij een soort projectenweersverwachting gemaakt. Op basis van ons lange termijn programma, aangevuld met openbare project- en programmaplanningen van mede opdrachtgevers, hebben we een ‘buienradar’ gemaakt die aangeeft op welke locaties in Nederland en in welke jaren de projectendruk zich bevindt. Hiermee verkrijgt het HWBP, de aangesloten waterschappen, Rijkswaterstaat, maar ook marktpartijen en andere overheden inzicht in welke regio’s qua projecten mogelijk onder druk komen te staan. Visueel weergeven door signaalkleuren die als een wolk uitgespreid zijn over specifieke locaties van de toekomstige projecten.
Zo valt direct te zien dat er in 2026 veel projecten zijn rondom Tiel, en dat het in 2024 relatief rustig is bij Breda. Een laag dieper kunnen we ook zien of er regionale verschillen zijn tussen grote en kleine projecten, waarmee we MKB-bedrijven ook een stabiel opdrachtenperspectief kunnen schetsen.
Wel of niet inschrijven?
De mogelijke meerwaarde van een programmatische aanpak zit hem dus niet alleen in de interne efficiëntie die behaald kan worden door projecten volgordelijk te programmeren. De aanpak heeft dus ook als toegevoegde waarde dat medeoverheden programmeringen op elkaar kunnen afstemmen. Door elkaar bijvoorbeeld niet te beconcurreren om de beste aannemers en/of het meest emissieloze materieel. En marktpartijen kunnen eerder strategische afwegingen maken voor de tenderteams: voor welke projecten gaan ze wel, bij welke gaan ze niet tenderen.
Kwaliteit komt bovendrijven
Dit zorgt voor kwalitatief betere inschrijvingen, waarvan de opdrachtgever uiteindelijk profiteert. Het draagt bij aan een gezond aanbestedingsklimaat, waarbij kwaliteit komt bovendrijven. Het biedt marktpartijen voor de lange termijn perspectief op het terugverdienen van investeringen in personeel, (emissieloos)materieel en innovaties. Maar bovenal kan het inzichtelijk maken van het totale opdrachtenvolume in de GWW en bouw zorgen voor een stabiele markt, doordat je knelpunten in capaciteit en/of specifieke kennis en materieel jaren van tevoren kan signaleren en hierop kan acteren.
Meerwaarde onderzoeken
De PIANOo-Vakgroep GWW en Bouw is dus op zoek naar de meerwaarde van een programmatische aanpak voor complexe opgaven. Daarvoor onderzoeken we eerst wat de kenmerken en karakteristieken zijn van een programmatische aanpak. Wat is het onderscheid tussen de programmatische aanpak en de projectmatige of de multi-projectaanpak? Er bestaan al verschillende programma’s zoals Het HWBP, Bouwstroom en Renovatieversneller bij corporaties, het Amsterdamse Kademuren en Bruggenprogramma en het Bruggenprogramma van Rijkswaterstaat en de Provincie Noord-Holland.
Uit deze voorbeelden kunnen we kenmerken destilleren: welk type GWW/bouwopgave past/heeft voordeel bij een programmatische aanpak? Zijn hier criteria voor te definiëren? Hoe benut je schaalvoordelen en op basis waarvan ‘bundel’ je projecten? Ons doel is om te weten te komen wat de voor- en nadelen, aandachtspunten, succesfactoren en randvoorwaarden bij een programmatische aanpak zijn. Beschouwd vanuit zowel het publieke als het private perspectief.
Motregen
Vanmorgen werd ik op de weg naar het schoolplein verrast door een flinke motregen. Bij het klaarmaken van de kids had ik alleen gekeken naar de reguliere regenradar en de temperatuur. Met het scenario dat er ook nog motregen kon vallen, die niet op de radar te zien is, had ik geen rekening gehouden.
Nu meerdere opdrachtgevers hun complexe nieuwbouw-, aanleg- en renovatieopgaven in een programmatische aanpak willen gieten, biedt dit kansen voor de sector. Welke scenario’s kunnen we daarvoor ontwikkelen die we nu nog niet zien, zodat we niet verrast worden door de motregen?
Auteur: Chris Klunder, lid Vakgroep GWW en Bouw PIANOo.
Op 8 oktober 2021 is dit artikel gepubliceerd door Cobouw.
Meer informatie
Column Marleen Hermans, Vakgroep GWW en Bouw: Tijd voor andere keuzes bij publieke opdrachtgevers