Rotterdam koopt verantwoord natuursteen in

De aanbesteding is in maart 2023 gestart. Het gaat hierbij om een raamovereenkomst verdeeld over 2 percelen. Voor de levering van natuursteen let de gemeente Rotterdam vooral op de mensenrechten. “Het natuursteen dat wij willen, komt onder meer uit landen als China en India, waar de arbeidsomstandigheden niet altijd goed geregeld zijn”, vertelt Henri de Ruiter, inkoopexpert bij de gemeente.”

Circulariteit

“Ook zijn kansen op circulariteit benut voor het perceel keien en klinkers”, voegt Nalinie Koendjbiharie toe, inkoper fysiek domein van de gemeente. “Deze zogeheten kinderkopjes zijn heel goed opnieuw te gebruiken en dat hebben we liever dan dat er nieuwe keien worden gebikt. Voor het onderdeel circulariteit kun je het volledige aantal punten behalen afhankelijk van het gegarandeerde percentage hergebruikte stenen en de onderbouwing daarvan.”

Convenant voor natuursteen

De Ruiter was nauw betrokken bij het Initiatief TruStone. Dit is een convenant van de Nederlandse en Vlaamse natuursteensector met de Nederlandse en Vlaamse overheid, ngo’s en vakbonden voor een meer verantwoorde productie en inkoop van natuursteen. “Voorheen sloten we partijen uit waar arbeidsomstandigheden slecht zijn. Nu is het uitgangspunt om niet weg te kijken, want daarmee los je niets op. We willen juist met partijen in de keten tot verbeteringen komen.”

Risico’s en verbeteringen

De Sociaal-Economische Raad (SER) heeft voor het convenant onderzoek laten uitvoeren naar de arbeidsomstandigheden in China en India. Zij heeft 79% van de groeven en 96% van de fabrieken zijn in beeld gebracht. Ook helpt de SER marktpartijen risicoanalyses te maken van hun keten en verbeterplannen op te stellen. “Zonder dit convenant zouden marktpartijen nooit zo ver zijn geweest met ketenverantwoordelijkheid en konden we dit als gemeente ook veel moeilijker als subgunningscriteria opnemen”, zegt De Ruiter.

Subgunningscriteria voor ketenverantwoordelijkheid

De totstandkoming van het convenant hielp de gemeente ook om de subgunningscriteria voor ketenverantwoordelijkheid te formuleren. “We beoordelen de inschrijvingen op kwaliteitsaspecten zoals esthetica, het kwaliteitsplan en internationale sociale voorwaarden, oftewel ketenverantwoordelijkheid ”, zegt De Ruiter. “We volgen het model voor het due diligence proces van de OESO. Daaraan hebben we voor de eerste 5 stappen een beoordeling gekoppeld die gebaseerd is op het TruStone-convenant. Voor elke stap kunnen partijen een goed (50 punten), een voldoende (25 punten) of een onvoldoende (0 punten) behalen. Zo kon je dus 250 punten krijgen van in totaal 1.000 voor kwaliteit. Bij het perceel keien en klinkers was de maximale kwaliteitsscore 1.100 waarvan 250 voor ketenverantwoordelijkheid en 300 voor circulariteit.”

Kwaliteitsdrempel

De gemeente Rotterdam nam ook een kwaliteitsdrempel op. “Op de eerste 2 stappen rond ISV moeten inschrijvers minimaal een voldoende scoren”, zegt Koendjbiharie. “Stap 1 gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen integreren in beleid en managementsystemen en stap 2 om identificeren en beoordelen van negatieve gevolgen, zoals het in kaart brengen en aanpakken van risico’s.” Het zijn precies de criteria waaraan TruStone-partijen moeten voldoen. “Maar we eisen niet dat inschrijvers aangesloten zijn bij het convenant. Inschrijvers moeten dit vanuit het aanbestedingsrechtelijke gelijkheidsbeginsel ook op gelijkwaardige wijze aan kunnen tonen.”

Geen verrassing

Volgens Koendjbiharie was de markt niet verrast dat de gemeente ketenverantwoordelijkheid opnam in de aanbesteding. De Ruiter: “We hebben ook al jaren geleden verteld hoe serieus we dit onderwerp nemen en dat we het op termijn als voorwaarde stellen en hebben een informatiebijeenkomst georganiseerd.”

Beoordeling

Nog vóór de zomer zal de gemeente het gunningsbesluit nemen. “Samen met een adviescommissie zal ik de beoordeling doen”, zegt De Ruiter. “Je moet echt thuis zijn in de materie om de beoordeling goed te kunnen doen en door mijn betrokkenheid bij de pilots voorafgaand aan TruStone heb ik behoorlijk wat expertise opgebouwd. Die kennis draag ik natuurlijk over aan mijn collega’s.”

Vooroplopen

“Tijdens het inkopersoverleg reageren collega’s zeer enthousiast op de opzet van deze aanbesteding”, zegt Koendjbiharie. “Henri is echt een inspirerende koploper voor maatschappelijk verantwoord inkopen, waarvoor we als gemeente een actieplan hebben geschreven. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk dat de opdrachtgevende clusters dit thema ook belangrijk vinden.” De Ruiter beaamt dat. “We zijn geen Henri Potter. We kunnen als inkopers niet voor MVI zorgen als de rest van de organisatie er niet achterstaat. Fijn is dat Stadsbeheer en Stadsontwikkeling clusters zijn, die vooroplopen.”

Tips van Henri de Ruiter en Nalinie Koendjbiharie (gemeente Rotterdam):

• Voor doelstellingen zoals ketenverantwoordelijkheid en circulariteit moet je als inkoopafdeling met alle stakeholders op één lijn zitten.
• Kondig de markt ver van tevoren aan dat je gaat gunnen op ketenverantwoordelijkheid, ISV en circulair.
• Onderzoek in hoeverre de markt klaar is voor eisen rond ketenverantwoordelijkheid en circulariteit en pas daarop je subgunningscriteria aan.

Meer informatie

Bekijk voor meer informatie over dit traject paragraaf 6.3.3 en 6.3.4 in onderstaand document van de Gemeente Rotterdam.