Focus op het gezamenlijke doel maakt onze samenwerking sterker

Samenvatting praktijkvoorbeeld social return

Het Erasmus Medisch Centrum schakelt steeds vaker mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in. Zelf als werkgever, of via opdrachtnemers als opdrachtgever. Hierbij helpt de kennis en ervaring van het Werkgevers Servicepunt Rijnmond.

Geleerde lessen en tips

• ‘Zorg dat je in de samenwerking je gezamenlijke doel scherp voor ogen houdt. Bijvoorbeeld: zoveel mogelijk maatschappelijke impact maken.’
• ‘Houd een marktconsultatie. Dan weet je wat marktpartijen je kunnen bieden.’
• ‘Je hebt pioniers nodig die het goede voorbeeld geven. Dan pakken anderen het ook op. Zo verspreidt social return zich makkelijker door je organisatie.’

‘Ik kwam met social return in aanraking bij een presentatie van een intermediair’, vertelt Stephanie Kuhnle, strategisch inkoper bij het Erasmus MC. ‘Daarin vertelden allerlei mensen hoe zij hun leven dankzij een waardevolle baan weer op de rit hadden gekregen. Ik besefte dat wij als inkopers hier ook aan kunnen bijdragen. Door mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen of door op een andere manier arbeidsparticipatie te stimuleren.’ Haar team is daar na de presentatie al snel mee begonnen. ‘We zijn gewoon gestart, hebben niet gewacht tot social return officieel beleid was. Typisch Rotterdams, dus. Inmiddels is het wel officieel beleid en is social return een vast onderdeel van veel van onze aanbestedingen.’

Voor Shu-Ting Cheng, beleidsadviseur Diversiteit en Inclusie van het Erasmus MC draait social return niet om vinkjes zetten. ‘We willen kansen bieden aan hen die, om welke reden dan ook, minder kansen hebben.’ Als grootste werkgever van Rotterdam helpt het ziekenhuis jaarlijks honderden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan een baan. ‘Direct door mensen zelf aan te nemen en indirect door opdrachtnemers te vragen aan social return-verplichtingen te voldoen.’

Van a tot z

Voor de invulling van social return werkt het Erasmus MC intensief samen met het Werkgevers Servicepunt Rijnmond (WSP Rijnmond). ‘Hun belangrijke expertise en ondersteuning kunnen we goed gebruiken’, vertelt Cheng. ‘We hadden wel al zelf een team om aan de Wet banenafspraak te voldoen. Het WSP Rijnmond heeft daar een team met vier mensen naast gezet; het Adviesteam Social Return. Met dat team bieden ze hulp van a tot z, dus niet alleen bij het koppelen van mensen aan banen. Zo is er een adviseur die beleidsmatig advies geeft en de samenwerking begeleidt. Ook is er een accountmanager die samen met opdrachtnemers naar creatieve oplossingen zoekt en een business designer die over de sociale voorwaarden adviseert. Het team helpt ons ook met administratieve werkzaamheden, zoals het beschikbaar stellen van een registratiesysteem. Hiermee houden opdrachtnemers hun resultaten op het gebied van social return bij. Bovendien kan je met dit systeem ook periodieke rapportages maken over de behaalde resultaten en impact. Het Adviesteam helpt bij het maken hiervan.’  

Vertrouwen kweken

‘Onze opdrachtnemers hebben regelmatig vragen over social return’, vertelt Kuhnle. ‘Voor sommigen is het nog steeds vrij nieuw. Ze zijn bang voor de tijdsinvestering en weten niet hoe te beginnen. Samen met het WSP Rijnmond stellen we ze gerust: 'Wij gaan je helpen te voldoen aan de verplichtingen. Dat geeft opdrachtnemers niet alleen vertrouwen om met social return aan de slag te gaan. Het brengt ook het gesprek over social return op gang, waarbij wij ze motiveren om zoveel mogelijk uit de social return-verplichting te halen.’

Die motivatie is soms nodig, want social return tot uitvoer brengen kan wel eens ingewikkeld zijn. Cheng: ‘Samen social return in een contract zetten is één ding, het uitvoeren is een tweede. Opdrachtnemers moeten het als vast onderdeel van hun werkproces gaan zien. Dat vraagt enige gewenning. Bovendien willen we dat een opdrachtnemer social return waardevol invult, het liefst met het realiseren van een baan. 'We geven wel een keer een lesje' is echt niet voldoende. De prioriteit is mensen aan het werk krijgen. Lukt dat echt niet? Dan zoeken we samen naar andere oplossingen.’

Gezamenlijk doel

‘De grootste succesfactor van onze samenwerking met WSP Rijnmond is onze gedeelde focus op het grotere doel’, vertelt Kuhnle. Dat is ook haar belangrijkste tip aan andere aanbesteders. ‘Houd beiden altijd in je achterhoofd waar je het als publieke organisatie voor doet: zoveel mogelijk mensen aan een baan helpen. Dat maakt je samen sterker. Bovendien kunnen we dankzij de hechte samenwerking met WSP Rijnmond goed gebruikmaken van hun jarenlange regionale ervaring en kennis.’ Een andere tip? ‘Houd altijd marktconsultaties. Dan weet je of en hoe marktpartijen invulling kunnen geven aan jouw wensen. Laat hen ook zelf met oplossingen komen, want zij weten heel goed wat wel en wat niet kan.’

Cheng: ‘Tot slot: je hebt ook mensen zoals Stephanie nodig, die bereid zijn te pionieren. Zij maken gewoon een begin en bouwen bruggen om verder te gaan, dat vraagt initiatief. Zo verspreidt social return zich steeds verder. Andere collega’s proberen het nu ook bij kleinere opdrachten en onderhandse aanbestedingen. Het hoeft niet altijd perfect te gaan, maar je moet het wel proberen. Dan wordt social return uiteindelijk vanzelfsprekend bij elke aanbesteding.’

‘Met een beetje hulp maak je een wezenlijk verschil’

Mirelle van den Berg is Adviseur Social Return Externe Partners bij de gemeente Rotterdam. Ze vertelt over haar ervaringen met het Erasmus MC.

‘Bij het Erasmus MC gaan elk jaar honderden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag. We hebben er als gemeente dus baat bij om hen zo goed mogelijk te ondersteunen. Elk project is net even anders. Door een creatieve blik te houden vul je social return zo goed mogelijk in. Een flexibele houding ten opzichte van denken en handelen helpt je hier ook bij.’

Praktische hulp

‘Social return is meer dan alleen banen creëren. Het is een aanpak om een inclusieve arbeidsmarkt te realiseren. Denk ook aan lokale mogelijkheden; beter samenwerken met sociale ondernemingen of deelnemen aan maatschappelijke initiatieven. We geven het Erasmus MC en haar opdrachtnemers niet alleen hulp op inhoudelijk vlak, ook praktisch doen we van alles. We geven advies over hoe social return als sociale voorwaarde in aanbestedingen en bij inkoopopdrachten opgenomen kan worden, we leveren hier teksten voor aan. Ook bieden we een registratiesysteem aan, waarmee je beter zicht hebt op resultaten en veel tijd bespaart op administratie.’

‘Wij proberen als WSP Rijnmond heel goed in te schatten waar en hoe we het beste hulp kunnen bieden. Dat kan iets kleins zijn, denk aan het begeleiden van iemand die in een organisatie verantwoordelijk is voor social return. Een beetje hulp kan voor hen het wezenlijke verschil maken, dat motiveert om social return vast in beleid op te nemen.’