Sociale impact maximaliseren: proeftuin social return

Praktijkvoorbeeld MVI

Het categoriemanagement Hoogwaardige inhuur van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is in 2016 begonnen te experimenteren met nieuwe vormen van social return en heeft hiervoor een proeftuin social return opgericht. Hierin hebben zij samen met leveranciers gezocht naar duurzame en impactvolle invullingen van social return.

Bijzonder

Binnen de Rijksoverheid hebben de proeftuinen geleid tot verbreding van het social return beleid, onder de noemer 'Maatwerk voor Mensen'.

Sinds

2017

Voor- en nadelen

• Plus: het is echt een co-productie van opdrachtgever en -nemer; optimale samenwerking met optimaal resultaat.
• Min: de aanpak is nieuw, dat betekent dat er geen blauwdruk is. Het zal komende tijd nog experimenteren en pionieren zijn.

Start van een experiment

Rijken, categoriemanager Infrastructuur en Waterstaat: ‘Wij wilden bewijzen dat social return op vele manieren ingevuld kan worden. Het ligt juist aan de samenwerking tussen leverancier en Rijksoverheid of een project impact kan hebben. Dankzij het succes van de proeftuinen is dat daadwerkelijk gelukt; leveranciers krijgen nu de ruimte om de SROI-verplichting op alternatieve wijze in te vullen. Uit de ervaringen met de proeftuinen blijkt dat maatwerk een noodzakelijke vereiste is om mensen daadwerkelijk aan het werk te krijgen.’

Aanpak van de proeftuin  

Begin 2016 werden de raamovereenkomsten getekend voor de categorieën Inhuur hoogwaardig personeel (onder andere interimmanagement en organisatieadvies is hier een categorie). Hierop volgend werd een leveranciersdag rondom SROI georganiseerd met alle raamcontractanten. Leveranciers werd gevraagd te onderzoeken hoe zij hun eigen krachten kunnen inzetten om mensen aan het werk te helpen en dat in een plan van aanpak rondom social return te formuleren. Vanaf dat moment zijn Rijken vanuit het categoriemanagement en Beukman vanuit de leverancier Berenschot in gesprek gegaan om tot een optimale invulling te komen. Rijken kreeg hiervoor vanuit de proeftuin de ruimte om te experimenteren en kon op haar beurt deze ruimte bieden aan Beukman om met een optimaal voorstel te komen.

Gezamenlijk invulling geven

De eerste stap was niet direct een succes. In het eerste plan van aanpak van Berenschot dat door Rijken uitgevraagd werd, was het idee om werkervaringsplaatsen te creëren voor hoogopgeleide statushouders die in de opdracht zouden ondersteunen. Al snel bleek dat dit voorstel in de praktijk niet haalbaar was; de kandidaten konden door verschil in taal niet meekomen en bovendien was er in dit voorstel geen sprake van verduurzaming van arbeidsplekken. Dankzij de nauwe samenwerking, ruimte voor dialoog en gezamenlijke passie voor het onderwerp was er een sfeer van transparantie waarin Beukman eerlijk aan Rijken terug gaf dat het voorstel niet ging werken. ‘Ik belde Rijken op en vertelde haar dat het gewoon niet bleek te werken. Toen vroeg Rijken aan mij ‘wat kan wel?’. Toen ben ik er verder over na gaan denken’, vertelt Beukman. Rijken vult aan ‘en dat vind ik dus heel knap, dat je als leverancier zo kunt omdenken en ook daadwerkelijk de maatschappelijke verantwoordelijkheid voelt’. Samen besloten ze op zoek te gaan naar een meer pragmatische invulling van de social return inzet.

DNA

Beukman kreeg toestemming om het plan aan te passen en ging binnen haar organisatie kijken wat mogelijk was. Hiervoor kreeg zij de ruimte van haar werkgever, immers viel deze opgave onder het beleid van Berenschot Inclusief en onder het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Toen eenmaal besloten was voor een pragmatische invulling te gaan, bleek het niet ingewikkeld te zijn. Waar de social return inzet in eerste instantie direct gerelateerd aan de opdracht moest zijn, was deze nu geformuleerd als ondersteunend aan de opdracht waardoor meer impact mogelijk was. Vanuit haar rol als projectleider Berenschot Inclusief en de nevenactiviteiten die ze doet als ambassadeur kende Beukman bestaande initiatieven waarbij ze konden aansluiten, ‘dat zit in ons DNA, daar hebben we ervaring mee’. Zij besloot aansluiting te zoeken bij ‘Onbeperkt aan de Slag’, via dit netwerk kon zij 4 kandidaten met een arbeidsbeperking plaatsen op betaalde werkervaringsplekken.

Rijken begreep meteen dat juist de kracht van dit nieuwe voorstel zat in het aansluiten bij de al opgedane ervaringen van het bedrijf met sociale impact en de contacten die Beukman al had. In dit geval is Beukman als projectleider ook daadwerkelijk een professional op dit thema. Maar Rijken ziet deze kans wel bij meer bedrijven en zou als tip willen meegeven om altijd bij de invulling van social return te kijken welke kansen, mogelijkheden en ervaringen er al zijn binnen een bedrijf. Veel bedrijven hebben bestaande initiatieven (opleidingen, werkervaringsplekken, MBO traineeships of een workshop die ze kunnen geven aan verschillende doelgroepen). ‘Probeer aan te sluiten bij de eigen kracht van een bedrijf’.

Pragmatisme

De social return verplichting is gerelateerd aan de raamovereenkomst, en niet aan de individuele opdrachten die uitgezet worden binnen de raamovereenkomst. Rijken: ‘op deze manier ontzorg ik ook de leveranciers; binnen de raamovereenkomst is meer ruimte om social return in te vullen en vervolgens hoeven ze niet meer op alle minicompetities hierover na te denken’. Bovendien heeft deze bundeling als voordeel dat door de schaalvergroting meer sociale impact gemaakt kan worden. Voor de omvang van de verplichting is gekeken naar de omzetwaarde van de opdrachten binnen de raamovereenkomst. Tot slot is de uiteindelijke invulling van social return niet gerelateerd aan het voorwerp van de opdracht uit minicompetitie maar aan de raamovereenkomst. Beukman heeft vervolgens deze kandidaten geselecteerd, passende werkervaringsplekken voor hen gezocht en hen begeleid in het werk. In totaal zijn er 4 mensen aan het werk: een grafisch ondersteuner, een projectondersteuner, een beleidsondersteuner en een secretarieel ondersteuner. Ze zijn inmiddels allemaal doorgestroomd binnen Berenschot en bij collega bedrijven waardoor het duurzame plaatsingen zijn geworden.

Geleerde lessen:

Experimenteer: bij een categorie zoals hoogwaardige inhuur wordt vaak aangenomen dat er geen social return toegepast kan worden, Rijken en Beukman bewijzen dat dit wél kan.
Innoveer: kies om af te wijken van de standaard aanpak en pas maatwerk toe.
Maatwerk betekent:

• per situatie kijken wat mogelijk is om zo tot de meest optimale invulling te komen.
• het proces van afstemming rondom de invulling is een continue dialoog en geen formele werkwijze met checklist.
• op creatieve wijze de kracht van de leverancier inzetten om de optimale impact te genereren
• kijken waar individuele kandidaten uit de doelgroep het meest bij gebaat zijn.

Creëer de juiste randvoorwaarden: geef elkaar de ruimte en vertrouwen om af te wijken van de standaard en te zoeken naar betere oplossingen. Voldoende afstemming en dialoog zorgen voor dit vertrouwen en zijn de sleutel om tot een optimale invulling te komen.

Stappen werkproces

Het proces bestaat uit meerdere stappen. Per stap worden de doelstellingen en voorwaarden weergegeven. Laat u inspireren en bekijk het proces van Rijken en Beukman in de infographic.

Volledige infographic

Maatwerk voor Mensen

Op 1 januari 2018 heeft de Rijksoverheid officieel meer ruimte gegeven voor de invulling van social return (Maatwerk voor Mensen).