Overeenkomst Verkeer Beheer Systeem mocht ontbonden worden (week 5)

Feiten en omstandigheden

De gemeente Amsterdam heeft met ARS na een aanbestedingsprocedure afgesproken dat ARS een aantal ICT-diensten zou gaan verlenen met betrekking tot het Verkeer Beheer Systeem (VBS) van de gemeente. Dit systeem bestaat uit een verzameling van applicaties waarmee de vele verkeersregelinstallaties in de gemeente kunnen worden aangestuurd. Afgesproken is dat ARS het beheer van het VBS op zich zou nemen en dat zij daarnaast ook een webapplicatie, het VBS Web Portaal, zou ontwikkelen. Bij die ontwikkeling zou ARS de agile scrum-methodiek hanteren.

Begin 2021 heeft de gemeente de overeenkomsten met ARS ontbonden omdat ARS in haar visie niet voldeed aan haar verplichtingen. De gemeente eist in deze zaak dat ARS de door de gemeente betaalde bedragen terugbetaalt en de schade vergoedt die het gevolg is van de ontbinding en de wanprestatie. Volgens ARS is het juist andersom, en is het de gemeente die haar verplichtingen niet is nagekomen en die onterecht de overeenkomst heeft ontbonden. ARS eist daarom op haar beurt dat de gemeente haar schade vergoedt. Het oordeel van de rechter:

Releases voldeden niet

“Nu de verplichtingen met betrekking tot de webapplicatie zijn vastgesteld komt de vraag aan de orde of ARS in die verplichtingen tekort is geschoten. Tijdens de mondelinge behandeling is in dit kader naar voren gekomen dat de gemeente beschikte over code reviews van SPIE en AccessFlow die zijn opgesteld naar aanleiding van de oplevering door ARS op 11 december 2020. De rechtbank heeft op de mondelinge behandeling bepaald dat de gemeente deze code reviews in het geding zal brengen. Dit heeft de gemeente gedaan. ARS heeft hierop gereageerd. De rechtbank stelt vast dat de releases I en II die ARS op 11 november 2020 aan de gemeente heeft geleverd niet voldeden aan de nadere webportaal-overeenkomst.”

“De conclusie van het voorgaande is dat nadat de gemeente had geconstateerd dat de twee releases niet geïnstalleerd konden worden, volgt uit de rapporten van SPIE en AccessFlow dat in de kern de basis van deze releases niet deugdelijk was. Daarmee heeft ARS dus niet aan haar verplichtingen uit de nadere webportaal-overeenkomst voldaan en is op dat punt sprake van een tekortkoming.”

Verplichtingen hangen samen

ARS heeft het verweer gevoerd dat de tekortkoming geen ontbinding van de hele overeenkomst rechtvaardigt. ARS heeft dit verweer onvoldoende onderbouwd. De gemeente heeft toegelicht dat de andere verplichtingen van ARS en de verplichting tot de ontwikkeling van een webportaal met elkaar samenhangen. De rechtbank betrekt bij haar oordeel ook de gang van zaken; dat de gemeente ontevreden was over de dienstverlening van ARS en de nadere afspraken over het webportaal bedoeld waren om het vertrouwen in ARS voor de hele opdracht terug te winnen. Vanwege deze samenhang rechtvaardigt de tekortkoming van ARS in haar verplichting met betrekking tot de ontwikkeling van het webportaal, ontbinding van de hele overeenkomst tussen partijen. Het verweer van ARS faalt daarom.

Geen sprake van een wezenlijke wijziging

“ARS heeft aangevoerd dat de nadere webportaal-overeenkomst in strijd is met het aanbestedingsrecht. Volgens ARS is sprake van een wezenlijke wijziging van de overeenkomst en is een dergelijke wijziging op grond van het aanbestedingsrecht niet toegestaan. Dit verweer slaagt niet. Als sprake is van een wezenlijke wijziging van de opdracht en de opdracht wordt niet opnieuw aanbesteed, kan dat een vernietigingsgrond opleveren. De rechtbank begrijpt het standpunt van ARS zo dat zij daar een beroep op doet. De mogelijkheid van vernietiging strekt tot bescherming van de belangen van benadeelden (bijvoorbeeld diegenen die aan een nieuwe aanbesteding hadden willen meedoen) en alleen zij kunnen dan ook een beroep op vernietiging doen. Als contractspartij bij de overeenkomst kan ARS niet als benadeelde worden beschouwd. ARS komt dus geen beroep toe op een eventuele vernietigingsgrond. Bovendien is de wijziging van de overeenkomst geen wezenlijke wijziging. De wijziging hield concreet in dat een eenvoudiger versie van de overeengekomen webapplicatie zou worden ontwikkeld, en dat daarbij de agile-scrum-methode zou worden losgelaten en dat partijen een viertal opleverdata overeenkwamen waarop achtereenvolgende releases door ARS uiterlijk zouden worden opgeleverd. De oorspronkelijke overeenkomst voorzag al in de ontwikkeling van de webapplicatie, daarin was al een tijdsschema door ARS gegeven. Het enkele feit dat de agile-scrum-methode voor deze eenvoudigere versie van de webapplicatie tijdelijk werd losgelaten en uiterlijke opleverdata werden overeengekomen, is onvoldoende om van een wezenlijke wijziging te kunnen spreken.”

De rechtbank geeft de gemeente gelijk, in die zin dat ARS inderdaad haar afspraken niet is nagekomen met betrekking tot de ontwikkeling van het webportaal. De gemeente heeft daarom de hele overeenkomst mogen ontbinden. ARS hoeft de door de gemeente betaalde bedragen niet terug te betalen. Die bedragen zagen namelijk voor een deel ook op het beheer en dat beheer is niet waardeloos geweest voor de gemeente. De schade als gevolg van de ontbinding wordt ook afgewezen omdat die schade tussen partijen contractueel is uitgesloten. De tegenvorderingen van ARS worden afgewezen.

(VdLC publishers/consultants BV, 5 februari 2024)

Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl