Gang naar rechter mag niet worden afgesneden (week 43)

Feiten en omstandigheden

Dit kort geding gaat over de inkoop van jeugdhulp door SamenTwente met betrekking tot het perceel Ambulant, percelen 3 (Behandeling individueel) en 5 (Medicatiecontrole). De startdatum van de contracten met zorgaanbieders is 1 januari 2025. Doppa en Helios bieden jeugdhulp, zijn momenteel gecontracteerd om zorg te verlenen in de Twentse gemeenten en willen die zorg graag in 2025 blijven doen. Zij hebben zich daarom ingeschreven op de door SamenTwente georganiseerde inkoopprocedure. Volgens Doppa en Helios zijn de tarieven die SamenTwente heeft vastgesteld echter niet reëel. Ook kunnen zij zich niet verenigen met de voorwaarde uit het voorliggende contract die de gang naar de overheidsrechter afsnijdt. Volgens SamenTwente zijn de in haar opdracht door een tarievenonderzoeker van zorgaanbieders vastgestelde tarieven wel reëel. Zij zijn kostendekkend voor een gemiddeld efficiënte zorgaanbieder. Om te voorkomen dat zij moeten contracteren tegen lagere tarieven dan reëel en tegen een disproportionele voorwaarde leggen Doppa en Helios hun bezwaren in deze procedure aan de voorzieningenrechter voor. De voorzieningenrechter acht de bezwaren van Doppa en Helios deels gegrond en deels ongegrond en wijst een deel van het gevorderde toe. Het oordeel van de rechter:

Tarievenonderzoek

“[naam] heeft in het kader van het tarievenonderzoek een uitvraag gedaan bij alle zorgaanbieders die in 2023 in Twente ambulante begeleiding en/of behandeling leverden.

“” Doppa en Helios hebben niet weersproken dat (op 15 september 2023) in totaal 39 zorgaanbieders, waarvan 14 ggz zorginstellingen, het Excel bestand met formats hebben ingevuld en de daarin gevraagde gegevens bij [naam] hebben aangeleverd. Zowel grote als kleine instellingen hebben deelgenomen aan het onderzoek. De deelnemers aan het onderzoek vertegenwoordigen circa 80% van de totale ggz-omzet in de jeugdhulp in Twente.”

Gemiddeld efficiënte zorgaanbieder

“Uit [naam] onderzoek zijn concepttarieven naar voren gekomen, waarvoor volgens hem de gemiddeld efficiënte zorgaanbieder in het werkgebied van SamenTwente de jeugdzorg die in het kader van de onderhavige inkoop is uitgevraagd zou moeten kunnen leveren. [naam] heeft de concepttarieven samen met SamenTwente toegelicht in meerdere marktconsultaties en in verdiepende en individuele gesprekken met de zorgaanbieders besproken. Daarbij zijn de zorgaanbieders in de gelegenheid gesteld vragen te stellen en heeft [naam] een presentatie met onderbouwing gegeven van de producten, criteria en de tarieven, waaronder zijn keuze om enkele waarden die buiten de bandbreedte vielen (de zogenaamde ‘outliers’) buiten beschouwing te laten bij de vaststelling van de tarieven (omdat deze uitschietende waarden niet zouden kunnen leiden tot het doel: het vaststellen van reële tarieven). De uit de bijeenkomsten gehaalde input heeft [naam] verwerkt. Dit heeft ertoe geleid dat [naam] gaandeweg zijn onderzoek een tariefdifferentiatie heeft toegepast bij Behandeling individueel basis/intensief naar behandeling individueel A tot en met F, met aanpassing van de concepttarieven en vaststelling van de definitieve tarieven.”

Wel zorgvuldig en transparant

“Anders dan Doppa en Helios betogen, kan op basis van de hiervoor weergegeven, onweersproken gang van zaken niet worden geoordeeld dat de tarieven die in het onderzoek van [naam] zijn vastgesteld in zijn algemeenheid niet op een zorgvuldige en transparante wijze tot stand zijn gekomen. [naam] heeft in zijn onderzoek bij het opstellen van reële tarieven aan de hand van de uitgezette parameters gekeken naar het gevraagde kwaliteits-niveau en naar de gangbare, in de regionale sector gebruikelijke kosten die zorgaanbieders maken om dat kwaliteitsniveau te kunnen leveren. De door [naam] vastgestelde tarieven voor Behandeling Individueel en Medicatiecontrole zijn (uitsluitend) gebaseerd op gegevens van de lokale, Twentse zorgaanbieders.”

Niet onderbouwd

Doppa en Helios hebben aangevoerd dat de tarieven zijn vastgesteld op basis van 'andere gegevens met een onduidelijke herkomst', maar dit is niet onderbouwd en niet aannemelijk geworden. De tarieven die zijn vastgesteld moeten kostendekkend zijn voor een gemiddeld efficiënt opererende zorgaanbieder. [naam] heeft bij het bepalen van die ‘maatman’ ruimte om uitschietende waarden, die naar zijn deskundig oordeel niet kunnen dienen als basis voor het bepalen van de gemiddeld efficiënt opererende zorgaanbieder, buiten beschouwing te laten.”

Gang naar rechter mag niet afgesneden worden

“In artikel 22 lid 3 van de conceptovereenkomst heeft SamenTwente het volgende opgenomen:

‘Geschillen worden voorgelegd aan de Geschillencommissie Sociaal Domein’.

“De gang naar de overheidsrechter wordt op deze wijze afgesneden. Dat druist in tegen de fundamentele rechten van de zorgaanbieders, zoals Doppa en Helios. Gelet hierop is de voorwaarde van artikel 22 lid 3 van de conceptovereenkomst dan ook disproportioneel. De voorzieningenrechter zal hierna bepalen dat deze voorwaarde moet komen te vervallen, althans zodanig dient te luiden dat een zorgaanbieder in het geval van een geschil er (al dan niet binnen een daartoe gestelde termijn) voor kan kiezen om het geschil voor te leggen aan de overheidsrechter in plaats van aan de geschillencommissie.”

(VdLC publishers/consultants BV, 30 oktober 2024)

Lees de volledige uitspraak op rechtspraak.nl