10 verrassende weetjes over de aanbestedingsjurisprudentie

Honderden rechtszaken, allemaal samengevat

Er zijn van 2021 tot en met 2024 in totaal 672 samenvattingen van Nederlandse aanbestedingsrechtszaken gepubliceerd op de website van PIANOo. De uitspraken zijn afkomstig van rechtspraak.nl. De samenvattingen zijn voorzien van een link naar de volledige tekst.

Rechtbank Den Haag spant de kroon

De rechtbank Den Haag doet verreweg de meeste zaken over aanbestedingen. In 4 jaar tijd verschenen er exact 200 zaken. De rechtbank met de minste aanbestedingszaken is rechtbank Zeeland – West Brabant met 21 zaken, gevolgd door rechtbank Noord-Nederland met 23 zaken. Dat Den Haag bovenaan staat, is niet gek – alle zaken tegen de Staat komen hier terecht en de regio heeft een hoge concentratie aanbestedende diensten.

Waterschappen weinig rechtszaken

Wist je dat waterschappen relatief weinig rechtszaken tegen zich aangespannen krijgen? Vergelijking met het aantal aanbestedingen op TenderNed laat zien dat waterschappen relatief weinig rechtszaken krijgen (exclusief de DAS):

Geen zomerstop voor de rechter

Aanbestedingsrechtszaken kennen geen echte seizoensdip. Ook in de zomer worden er regelmatig vonnissen gepubliceerd:

• 2021: 26 vonnissen
• 2022: 19 vonnissen
• 2023: 25 vonnissen
• 2024: 23 vonnissen

Kwaliteit

Aanbestedingsrechtszaken kunnen gaan over alle elementen van een aanbesteding. De meeste rechtszaken draaien om de beoordeling van kwaliteit. In 4 jaar tijd zijn er 63 zaken hierover geweest. Die zaken worden maar weinig door inschrijvers gewonnen omdat rechters zich op de vlakte houden over de inhoudelijke beoordeling.

De volgende passage zie je in heel veel zaken hierover: “Voor het overige komt aan de voorzieningenrechter slechts een beperkte toetsingsvrijheid toe wanneer het aankomt op de beoordeling van kwalitatieve criteria. Aan de aangewezen beoordelingscommissie, waarvan de deskundigheid in beginsel moet worden aangenomen, moet de nodige beoordelingsruimte worden gegund, mede omdat de rechter geen specifieke deskundigheid bezit op het gebied van het onderwerp van de opdracht. Alleen als sprake is van een onbegrijpelijke beoordeling, dan wel procedurele of inhoudelijke onjuistheden en/of onduidelijkheden, die zouden kunnen meebrengen dat de gunningsbeslissing niet deugt, is plaats voor ingrijpen door de rechter.”

Slechts 2% van aanbestedingen leidt tot rechtszaak

Als je bedenkt dat er op TenderNed in 4 jaar tijd 34.216 aanbestedingen zijn gepubliceerd, valt het aantal rechtszaken eigenlijk best mee. Slechts bij 1,96% van de aanbestedingen volgt een juridische procedure.

Hoger beroep eerder uitzondering dan regel

Van de 672 rechtszaken gingen er 86 in hoger beroep of naar een bodemprocedure. Dat betekent dat ongeveer 1 op de 8 zaken nog een vervolg krijgt.

Veelbesproken onderwerpen in de rechtszaal

Naast kwaliteit kwamen er nog andere onderwerpen veelvuldig aan bod:

• Didam: 35 zaken (Dit aantal is best hoog omdat er ook een groot aantal Didam-zaken opgenomen waren die strikt genomen niet over het aanbestedingsrecht gaan maar die we voor de doelgroep wel van belang vonden).
• Grossmann: 32 zaken
• Herstel van een kleine fout: 28 zaken
• Eisen: 23 zaken
• Abnormaal lage of manipulatieve inschrijving: 21 zaken
• Wezenlijke wijziging: 19 zaken
• Aanbestedingsplicht: 18 zaken

Hoe worden zaken geselecteerd door PIANOo?

Niet elke aanbestedingszaak belandt op de PIANOo-website. De selectie is gericht op zaken die relevant zijn voor de inkoop- en aanbestedingscommunity. Bij veel rechtszaken is dat volstrekt duidelijk en die nemen we gewoon op. Dat zijn de zaken waarbij het gaat over zaken die tijdens de aanbesteding al dan niet verkeerd gegaan zijn.

Maar bij geschillen na de aanbesteding wordt er eerst gekeken of de kwestie verband houdt met de aanbestedingsstukken. Hetzelfde geldt voor de Didam-zaken. Als het er alleen maar om gaat of een partij een serieuze gegadigde is of niet dan wordt de zaak niet opgenomen. Zijn er naar aanleiding van de zaak raakvlakken met het aanbestedingsrecht dan worden deze meegenomen.

Blijf wekelijks op de hoogte

Floortje en Theo blijven ook de komende tijd nieuwe uitspraken samenvatten. Dus ben je benieuwd naar de laatste ontwikkelingen in het aanbestedingsrecht? De wekelijkse samenvattingen zijn te vinden op de PIANOo-website.