Wat is het onderscheid tussen geschiktheidseisen, uitsluitingsgronden en selectie- en gunningcriteria?
Antwoord:
Geschiktheidseisen, uitsluitingsgronden en selectiecriteria hebben betrekking op de beoordeling en selectie van gegadigden en inschrijvers. In de praktijk worden deze begrippen nog al eens door elkaar gebruikt, zeker geschiktheidseisen en selectiecriteria. Hier wordt de strikte scheiding tussen geschiktheidseisen en selectiecriteria gebruikt die in de Aanbestedingswet 2012 bestaat.
Uitsluitingsgronden zijn bedoeld om niet integere bedrijven uit te sluiten. Bedrijven die bijvoorbeeld een ambtenaar hebben omgekocht moeten uitgesloten worden. Maar ook een bedrijf dat zijn belastingen niet betaald heeft kan van verdere deelname aan de procedure uitgesloten worden.
Met geschiktheidseisen toetst een aanbesteder of een gegadigde of inschrijver geschikt is om de opdracht uit te voeren. Er kunnen eisen gesteld worden om de technische en de beroepsbekwaamheid te toetsen en om de financieel en economische draagkracht te toetsen. Een gegadigde of inschrijver moet tenminste aan deze eisen voldoen om deel te mogen nemen aan de verdere procedure.
Selectiecriteria zijn criteria die gebruikt worden om het aantal geschikte gegadigden, waarop geen uitsluitingsgronden van toepassing zijn en die voldoen aan de gestelde geschiktheidseisen, te beperken tot een vooraf bepaald aantal.
Selectiecriteria kunnen zowel betrekking hebben op de financiële en economische draagkracht als op de technische en beroepsbekwaamheid van gegadigden. Inhoudelijk liggen de selectiecriteria veelal in het verlengde van minimumgeschiktheidseisen zoals de mate van ervaring, de omvang van de omzet maar ook het aantal en de kwaliteit van referenties.
Voor het gunnen van opdrachten heeft de aanbestedende dienst de keus uit 3 gunningscriteria:
- de beste prijs-kwaliteitverhouding,
- de laagste prijs, of
- de laagste prijs op basis van kosteneffectiviteit.
Bij het gunningscriterium beste prijs-kwaliteitverhouding wordt de keus bepaald op grond van een weging van de scores die zijn gekregen op meerdere subgunningscriteria, zoals prijs, kwaliteit, milieuaspecten en levertijd. De wegingsfactoren moeten vooraf bekend gemaakt worden zodat potentiële inschrijvers precies zien aan welke aspecten de aanbestedende dienst veel waarde hecht.
Bij het gunningscriterium de laagste prijs bestaat er maar één criterium: de laagste prijs. Ook kunt u de inschrijving beoordelen op de laagste prijs op basis van kosteneffectiviteit. U beoordeelt dan naast de prijs ook een ander kostencriterium, bijvoorbeeld de kosten verbonden aan de gehele levenscyclus van een product. De Aanbestedingswet 2012 stelt het gebruik van het gunningscriterium beste prijs-kwaliteitverhouding verplicht voor aanbestedingen boven de drempel. Ten aanzien van werken stelt het Aanbestedingsreglement Werken 2016 (ARW 2016) de beste prijs-kwaliteitverhouding ook verplicht voor aanbestedingen onder de drempel. Ten aanzien van leveringen en diensten bevelen de Gids Proportionaliteit ook de beste prijs-kwaliteitverhouding onder de drempel aan. Indien u voor het criterium de laagste prijs of de laagste kosten op basis van kosteneffectiviteit kiest, dient u dit in de aankondiging te motiveren.