Wekelijkse samenvattingen jurisprudentie

Onderaannemer | wezenlijke wijziging

Op 27 januari 2023 heeft het Nationaal Archief (NA) een Europese openbare aanbesteding gepubliceerd voor de digitalisering van een deel van de rijkscollectie. Tussen het NA en Oasis is een dienstverleningsovereenkomst tot stand gekomen. Op 25 april 2024 heeft Oasis Helicon bericht dat zij bij de uitvoering van een vervolgopdracht uitsluitend gebruik zal maken van de diensten van 2dA. Dit leidt volgens Helicon tot een wezenlijke wijziging van de Opdracht. De rechter zegt echter dat daar geen sprake van is. Eveneens is volgens de rechter niet gebleken dat er sprake is van een doorlopende samenwerkingsovereenkomst waaruit een contractuele verplichting voor Oasis voortvloeit om Helicon als onderaannemer voor de vervolgopdracht (te blijven) inschakelen. (ECLI:NL:RBMNE:2024:7097, Rechtbank Midden-Nederland, Datum uitspraak 20 december 2024, Datum publicatie 7 januari 2025)

Inkoopvoorwaarden | proportionaliteit

Bij 2 aanbestedingen van de Staat voor de ‘Levering van standaardprogrammatuur’ hebben zich 4 partijen ingeschreven. SoftwareONE is als vierde geëindigd en komt niet voor gunning in aanmerking. De rechter stelt allereerst dat SoftwareOne haar rechten om haar bezwaren in kort geding te laten toetsen, niet verwerkt heeft. De rechter onderschrijft ook het oordeel van de CvAE dat de Staat zonder deugdelijke motivering afwijkt van voorschrift 3.9D van de Gids Proportionaliteit. Dat betekent dat de gunningsbeslissingen in de beide aanbestedingen niet in stand kunnen blijven en moeten worden ingetrokken en dat het de Staat moet worden verboden de opdrachten definitief te gunnen op grond van de onderhavige aanbestedingen. (ECLI:NL:RBDHA:2025:241, Rechtbank Den Haag, Datum uitspraak 10 januari 2025, Datum publicatie 10 januari 2025)

Didam | vormverzuim | biedprocedure

Het Rijksvastgoedbedrijf is op 21 november 2019 een verkoopprocedure gestart voor de verkoop van het monumentale complex Ensemble Veenhuizen. De rechter stelt dat de uit het Didam I-arrest voortvloeiende verplichting dat een overheidslichaam selectiecriteria moet vaststellen die objectief, toetsbaar en redelijk zijn, niet betekent dat een overheidslichaam alleen mag selecteren op zuiver objectieve criteria zoals hoogste prijs, volgorde van binnenkomst of loting. Een overheidslichaam heeft de beleidsvrijheid om kwaliteitscriteria op te stellen die (min of meer) subjectief zijn en daarmee een vergelijkende toets uit te voeren. Er is volgens de rechter geen sprake geweest van een ongelijke behandeling van KNSF en het Consortium, of van een schending van het vertrouwensbeginsel. (ECLI:NL:RBDHA:2025:52, Rechtbank Den Haag, Datum uitspraak 8 januari 2025, Datum publicatie 10 januari 2025)

Gunning via onderhandeling zonder voorafgaande bekendmaking

In 1992 sloot de Tsjechische regering een overeenkomst met IBM voor een IT-systeem. In 2016 kende het Generale Directoraat Financiën (DGF) een onderhoudscontract toe aan IBM zonder openbare aanbesteding, wat werd gerechtvaardigd door technische exclusiviteit. De mededingingsautoriteit oordeelde indertijd dat deze afhankelijkheid te wijten was aan eerdere keuzes van het DGF. Het Europees Hof van Justitie stelt nu dat exclusiviteit niet mag voortkomen uit nalatigheid van de aanbestedende dienst en benadrukt een restrictieve interpretatie van onderhandse gunning. (ECLI:EU:C:2025:4, Arrest van het Hof (Derde kamer), 9 januari 2025, In zaak C‑578/23)

Wmo | onderzoeksplicht

Bij een Wmo-aanbesteding van de Gemeenten Son en Breugel, Nuenen, Geldrop-Mierlo, Waalre, Cranendonck en Heeze-Leende hebben Actief Huiszorg en Archipel Rinette op 14 oktober 2024 hun inschrijvingen onder protest ingediend bij de Gemeenten. Ze vorderen de Gemeenten te gebieden de open-houseprocedure op te schorten. De rechter vindt dat de gemeenten niet hebben voldaan aan hun onderzoeks- en onderbouwingsplicht met betrekking tot het kostprijselement ziekteverzuim. De Gemeenten zullen alsnog beter moeten onderzoeken wat een reëel verzuimpercentage is, rekening houdend met regionale en sectorspecifieke factoren die daarop inwerken, en het daaruit voortspruitende percentage deugdelijk moeten onderbouwen. (ECLI:NL:RBOBR:2024:6648, Rechtbank Oost-Brabant, Datum uitspraak 31 december 2024, Datum publicatie 31 december 2024)

Technische eisen | nota van inlichtingen

Bij een Europese openbare aanbesteding voor de levering van Computer Hardware (perceel 1), en Audiovisuele middelen (perceel 2) is aan [eiseres] bericht dat zij op de tweede plaats is geëindigd en dat perceel 2 voorlopig wordt gegund aan [tussenkomende partij]. [eiseres] is het daarmee niet eens. Eiseres stelt dat de inschrijving van [tussenkomende partij] niet voldoet aan een in de aanbestedingstukken gestelde minimumeis. De rechter stelt echter dat ook wanneer meerdere inschrijvers aan een eis een verschillende betekenis toekennen, dit nog niet meebrengt dat een eis in strijd is met het transparantiebeginsel. Daarvan is pas sprake als de bewoordingen van de aanbestedingsstukken, objectief bezien, steun bieden voor die verschillende uitleg. In dit geval is dat volgens de rechter niet het geval. (ECLI:NL:RBMNE:2024:7231, Rechtbank Midden-Nederland, Datum uitspraak 24 december 2024, Datum publicatie 3 januari 2025)

Open house | franchisenemers | onderaannemers

Bij een door Samen Twente georganiseerde toelatingsprocedure (open house procedure) voor de inkoop van zorg is iQ Coaches uitgesloten. De rechter volgt iQ Coaches niet in haar betoog dat SamenTwente met de door haar gehanteerde geschiktheidseisen een ongerechtvaardigd onderscheid maakt tussen de diverse samenwerkingsvormen van zorgorganisaties. Het betoog van iQ Coaches dat SamenTwente geen gelijk speelveld gerealiseerd heeft omdat bepaalde typen zorgorganisaties worden bevoordeeld ten opzichte van een franchiseorganisatie gaat volgens de rechter niet op. (ECLI:NL:RBOVE:2024:6877, Rechtbank Overijssel, Datum uitspraak 19 december 2024, Datum publicatie 20 december 2024)

UEA | VOF | geschiktheidseisen

Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft prejudiciële vragen beantwoord van het hof ’s-Hertogenbosch over het indienen van een of meerdere UEA’s door een vennootschap onder firma (VOF) bij een Europese openbare aanbesteding. De Hoge Raad stelt dat de vennootschap onder firma alleen mag afzien van het indienen van een UEA voor de vennoten, en mag volstaan met één eigen UEA, indien zij geen beroep doet op middelen van die vennoten, en daarmee op hun draagkracht. (ECLI:NL:HR:2024:1914, Hoge Raad, Datum uitspraak 20 december 2024, Datum publicatie 20 december 2024)

Grossmann | rechtsverwerking | specificaties

Phoenix heeft zich erover beklaagd dat het in de Europese openbare aanbestedingsprocedure van Rijkswaterstaat voor een Routeerbaar NoodStopSysteem (RNSS) voor o.a. beweegbare bruggen en sluizen het voorgeschreven ontwerp van het RNSS-bouwblok is gebaseerd op toepassing van componenten van Siemens. Naar het oordeel van de rechter heeft Phoenix echter te lang gewacht met haar vordering. Indien zij nog voor de uiterste inschrijftermijn een kort geding had aangekondigd, had de Staat nog de mogelijkheid gehad om tegemoet te komen aan de (nadere) bezwaren van Phoenix, dan wel om daarover in gesprek te gaan. Dat Phoenix twee dagen voor het sluiten van de inschrijftermijn en een klacht heeft ingediend bij het klachtenmeldpunt is onvoldoende, aangezien deze klacht geen schorsende werking had. (ECLI:NL:RBDHA:2024:21503, Rechtbank Den Haag, Datum uitspraak 11 december 2024, Datum publicatie20 december 2024)

Vormverzuim | proportionaliteit sanctie

Op 24 maart 2024 heeft de Provincie Flevoland de aankondiging gedaan voor de Europese openbare aanbesteding voor de inhuur van ICT-professionals. Neomax wordt uitgesloten omdat ze het voorgeschreven aantal pagina’s uit de aanbestedingsleidraad overschreden hebben. Neomax meent dat deze sanctie disproportioneel is, maar naar het oordeel van de rechter heeft de Provincie aan het vormverzuim terecht de sanctie van uitsluiting verbonden. Daarnaast is het volgens de rechter in strijd met de aanbestedingsbeginselen om bij het niet voldoen aan een helder geformuleerde eis, waar andere partijen hun inschrijving op hebben aangepast, ongeldigverklaring achterwege te laten. (ECLI:NL:RBDHA:2024:21507, Rechtbank Den Haag, Datum uitspraak 31 oktober 2024, Datum publicatie 20 december 2024)